گروه خبر: ششمین دوره نشست گفتوگوی ادیان اسلام و مسیحیت (شیعه - ارتدکس رومانی) با موضوع «اماکن مقدسه و زیست معنوی جامعه در دوران بلایای فراگیر» به صورت برخط برگزار شد.
به منظور ایجاد و تعمیق همکاری و تعاملات بین‌الادیانی بین اسلام و مسیحیت ارتدکس رومانی، سلسله نشست‌هایی از سال ۹۳ آغاز گردید که تاکنون پنج دوره با موضوعات مختلف اخلاقی و الهیاتی به میزبانی طرفین برگزار شده است.
با درگذشت اسقف دکتر اکیمسکو، پیشگام این تعاملات در رومانی و همچنین بروز کرونا و شرایط ویژه کشورها، برگزاری دوره ششم به تعویق افتاد که در نهایت با عنایت به لزوم تحکیم و ادامه همکاری‌ها، با موافق طرفین، این دوره با میزبانی مرکز مطالعات و گفتوگوی ادیان کلیسای ارتدکس رومانی و همکاری پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی و مشارکت سفارت ایران در بخارست، به صورت مجازی و در واپسین روزهای سال میلادی، در ۹ دی‌ماه ۱۳۹۹ش برابر ۲۹ دسامبر ۲۰۲۰م برگزار گردید.
اهداف همایش عبارت بود از:
بحث و تبادل نظر در خصوص راهکارهای جایگزین در عبادات جمعی و حضوری، به اشتراک گذاشتن تجربیات مؤثر طرفین در شرایط قرنطینه بهداشتی، میزان موفقیت مراکز دینی در حفظ و ارتقای معنوی در جامعه، ظرفیت‌های ادیان اسلام و مسیحیت در ارائه راهکارهای جایگزین در شرایط خاص.
گفتنی است در این دوره، با توجه به شرایط خاص اماکن مقدسه در وضعیت قرنطینه و تحت‌الشعاع قرار گرفتن زیست معنوی جامعه، به موضوع «اماکن مقدسه و زیست دینی در دوران بیماری فراگیر» پرداخته شد و ارائه‌کنندگان دو طرف با ذکر نمونه‌های عینی، به طرح مباحث الهیاتی، بررسی نقش اماکن مقدسه و باورهای دینی و بررسی رویکرد اندیشمندان دینی و ظرفیت ادیان در ارائه راهکارهای جایگزین به منظور حفظ و ارتقای زیست دینی و معنوی جوامع مختلف در دوران قرنطینه و محدودیت برگزاری عبادات جمعی و تجمعات مذهبی پرداختند.
در این وبینار، که به میزبانی رومانی برگزار گردید، شش تن از استادان و فضلای حوزه و دانشگاه از جمهوری اسلامی ایران و پنج تن از استادان کشیش ارتدکس از دانشگاه‌های مختلف رومانی به گفت‌وگو و طرح مباحث و نظرات علمی پرداختند.
این نشست با سخنرانی افتخاری حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عباسی، رئیس جامعةالمصطفی، به زبان انگلیسی و دکتر تئودوسی اسقف اعظم کونستانتا، به زبان رومانیایی آغاز گردید. دبیری علمی این جلسه به صورت مشترک، بر عهده آقایان سیدمحمدحسن شفیعی، از جامعةالمصطفی و کشیش دکتر والنتین ایلیه، از دانشگاه بخارست، بود.
شایان ذکر است با توجه به درخواست طرف رومانیایی، کلیه امور مربوط به برگزاری و زیرساخت فنی وبینار با اداره ارتباطات علمی و گفتوگوی ادیان، اداره فناوری اطلاعات پژوهشگاه بین المللی المصطفی بود. در این واقعه علمی پنج ساعته، در مجموع بیش از ۴۲ مشارکت‌کننده و مهمان از ایران و رومانی حضور داشتند و مباحث را به طور جدی تا پایان برنامه دنبال نمودند که این میزان مشارکت در نوع خود در خور توجه است.
در این دوره، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر قنبری، معاون ارتباطات و بین‌الملل و عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی، با موضوع «زیارتگاه‌های مقدس در زمان بلایای فراگیر»، با اشاره به پذیرایی از زوار ایرانی و غیرایرانی پیش از بروز بیماری کووید ۱۹، اظهار داشت: پس از شیوع بیماری، این روند به حالت تعویق درآمد و محدودیت‌های شدید برای زیارت حرم امام رضا(ع) و حضرت معصومه(س) وضع گردید.
وی افزود: به دنبال افزایش نگرانی‌ها در مورد موج فراگیر ویروس کرونا، حضور در مراسم مذهبی، کتابخانه‌ها، مهمان‌خانه‌ها، نماز جمعه و حتی مراسم افطار و قرائت دسته‌جمعی قرآن در ماه مبارک رمضان و نماز جماعت در مساجد و دیگر اماکن مذهبی مشمول محدودیت‌های شدید شد و راه را برای عبادات انفرادی و زیارت از راه دور هموار ساختند.
معاون ارتباطات و بین‌الملل جامعةالمصطفی تصریح کرد: لازم است با عنایت به شرایط خاص کرونایی در اقطار جهان و تأکید بر تقدس برخی اماکن زیارتی در نقاط مختلف دنیا، امکان تحقق و پذیرش زیارت معنوی از راه دور مورد توجه قرار گیرد.
اسقف اعظم دکتر تئودوسی نیز برگزاری این همایش علمی را حرکتی شایسته در زمینه تبیین مسائل دینی جامعه بشری برشمرد.
وی تصریح کرد: دین به مردم اعتقادات استواری می‌بخشد و هر دینی، مکان‌های مقدسی برای عبادت دارد.
اسقف اعظم تئودوسی با اشاره به همدلی مردم در دوران شیوع بیماری کووید ۱۹، اظهار داشت: در این دوره خاص نیز مردم همدلی، دوستی و هماهنگی بیشتری از خود نشان دادند، زیرا هیچ مانعی در برابر محبت به همنوعان و محبت خداوند وجود ندارد.
وی، در ادامه، از تأثیرگذاری عشق و محبت در شرایط سخت سخن به میان آورد و خاطرنشان ساخت: در شرایط سخت، عشق و محبت تأثیرگذاری و پویایی خود را نمایان می‌سازد و کسی که در افق عشق حرکت کند، آسیب نخواهد دید.
اسقف اعظم تئودوسی افزود: از این رو، باید به هم نزدیک‌تر شویم. در نتیجه، صلح گاهی مورد تعرض قرار می‌گیرد و از فضای ذهن خارج و به واقعیتی انکارناپذیر بدل می‌شود.
وی، در پایان، همه آحاد بشریت را بندگان خدا برشمرد که در مسیر محبت و مسئولیت دینی با هم برادرند.
در ادامه، کشیش والنتین ایلیه (دانشکده الهیات ارتدکس، دانشگاه بخارست) با موضوع «محدودیت اعمال و عادات مذهبی و آثار آن بر زیست جامعه» از تغییر رفتارهای مذهبی در اثر فراگیری این بیماری سخن گفت و بیان کرد: اعمال محدودیت بر زیست فعال دینی منجر شد تا زمانی بیشتر برای تأمل و تفکر در امور دینی و پرداختن به موضوعاتی مانند درک صحیح از معنویت اختصاص یابد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدباقر قیومی، عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی، با موضوع «هوشمندسازی عبادت و زیارت اولیا در چالش با ویروس کرونا» حقیقت نماز را عبادت، ذکر و یاد خدا دانست و تصریح کرد: در واقع، انسان به صورت انفرادی، کاملاً مستقل و فارغ از دیگران به ارتباطی متعالی با خداوند وارد می‌شود.
وی افزود: این واقعیت و طبیعت جهان واپسین است که فقط خدا درک می‌نماید و باعث توسعه و تعالی روح انسان می‌گردد. حقیقت ایمان در درون انسان محقق می‌شود و در ارتباط الهی و متعالی با خالق هستی تعریف می‌گردد.
در ادامه، کشیش یولیان دامیان (دانشکده الهیات ارتدکس، دانشگاه یاش) با موضوع «آزادی عمل ادیان در بلایای فراگیر؛ چالش‌ها و پاسخ‌ها» و مطالعه موردی زیارت مقبره پاراسکو مقدس در شهر یاش رومانی، با اشاره به چالش جامعه بشری در اثر فراگیری این بیماری، ابراز داشت: اعمال محدودیت‌های بهداشتی در سطوح جهانی، ملی و منطقه‌ای، آزادی بیان دینی را تحت‌الشعاع قرار داد.
وی از تغییرات عمده در برگزاری مراسم سالانه زیارت پاراسکو مقدس در شهر یاش رومانی در اثر اعمال محدودیت‌های شدید در دسترسی به زیارتگاه سخن به میان آورد و خاطرنشان ساخت: در چنین شرایطی، وضعیت پیچیده تقابل آزادی دینی و امنیت و سلامت جامعه مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسعلی براتی، استاد همکار جامعةالمصطفی، نیز با موضوع «محدویت مناسک جمعی در زمان بیماری‌های فراگیر» اذعان نمود: در همه ادیان، آموزه‌های مربوط به طهارت اماکن مقدسه مانند معابد و زیارتگاه‌ها، با هدف حفظ سلامت مؤمنان و حیات انسان‌ها و نیز جلوگیری از سرایت بیماری در جامعه وجود دارد.
وی، با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) بر رعایت توصیه‌های بهداشتی، بیان نمود: ایران نیز زیارتگاه‌های مقدسه در مشهد و قم را تعطیل و نماز جمعه را به حالت تعلیق درآورد. همچنین با تعطیلی مساجد، مدارس و دانشگاه‌ها، آموزش مجازی جایگزین کلاس‌های حضوری گردید.
کشیش یوان دورا (دانشکده الهیات ارتدکس، دانشگاه کونستانتا) با موضوع «چالش‌های فراگیر و شیوع بیماری؛ فرصتی برای بازنگری در ارتباطات تلفیقی علم و دین» شیوع جهانی ویروس کرونا را از مسائل حل‌نشده جامعه بشری برشمرد و تصریح نمود: ارتباط تلفیقی و همگرایی دین، دعا و عبادت و علم، تأثیرگذارترین شیوه غلبه بر بحران بیماری است.
حجت‌الاسلام والمسلمین سوادی، استاد همکار جامعةالمصطفی، با موضوع «حکمت بلایای طبیعی» اظهار داشت: به اعتقاد بسیاری، بلایای طبیعی فقط آسیب و رنج هستند و فایده‌ای ندارد، در حالی که این پیشامدها و پیامدهای دشوار، همیشه سبب رشد و تعالی انسان در عرصه‌های علم، فناوری، هم‌افزایی بشردوستانه، ابراز همدردی، ارش‌های اخلاقی، همبستگی ملی و بین‌المللی، همزیستی مسالمت‌آمیز و... بوده است.
وی با اشاره به افزایش توجه به امور معنوی در چنین شرایطی، خاطرنشان ساخت: انسان ایجادکننده جنگ، بیماری، فقر و... است. با این حال، به نظریه‌پردازی در مورد نتایج اجتناب‌ناپذیر این اقدامات می‌پردازد.
کشیش کایوس کوتارو (دانشکده الهیات ارتدکس، دانشگاه آراد) با موضوع «ادیان توحیدی در زمان بلایای فراگیر؛ سازگاری و تحولات ضروری» ابراز داشت: باورمندان و نمایندگان ادیان توحیدی، خود را با واقعیت‌های جدید اجتماعی متأثر از فراگیری کووید ۱۹ تطبیق داده‌اند؛ از این رو، عید پاک که یکی از مهم‌ترین مناسبت‌های مذهبی مسیحیت است، امسال بدون حضور مردم برگزار گردید. عید فصح یهودیت نیز چنین شکلی داشت. در دنیای اسلام نیز مساجد در بیشتر کشورهای اسلامی بسته شد.
دکتر رحیم دهقان سیمکانی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران و پژوهشگر همکار جامعةالمصطفی، با موضوع «تأثیرات شیوع کرونا بر مناسک دینی در مسیحیت و اسلام؛ کدامیک سازگاری بهتری با شرایط دارند؟»، با اشاره به تغییرات مناسک مختلف دینی در اثر شیوع بیماری، اظهار داشت: به نظر می‌رسد شیوع کرونا شکل عبادات را متحول نموده و عبادات گروهی را به عبادات انفرادی بدل کرده است.
وی با بیان اینکه میزان تأثیرگذاری کرونا را بر عبادات جمعی با نحوه ارتباط دین و سکولاریسم رابطه مستقیم دارد، تصریح کرد: مسیحیت در مقایسه با ادیان اجتماعی، با تجربه سکولاریسم و تقویت دین شخصی و فردی، قابلیت تطبیق بیشتری با شرایط کنونی دارد، در حالی که اسلام ناب به دلیل غلبه کارکردهای اجتماعی مناسک خود در مقایسه با مسیحیت، فشار بیشتری متحمل می‌شود.
همچنین کشیش و راهب انتیم بارو (دانشکده الهیات ارتدکس، دانشگاه بخارست) با موضوع «زیست راهبان در دوران بلایای فراگیر» با بیان اینکه سراسر زندگی در سایه مرگ ادامه می‌یابد، اذعان کرد: ما مرعوب توهم معنا و هدفی هستیم که با دستان قدرت و ثروت ساخته شده است. براساس این، خداوند کووید ۱۹ را برای انسان به فرصت دستیابی به موفقیت بدل ساخته است.
وی ادامه داد: شرایطی که این ویروس ایجاد کرده، به راهبان فرصت بیشتری برای اجرای چیزی که «حکومت بندیکت مقدس» نامیده شده، عطا نموده است. در تفکر راهبانه، خیر جمعی با حضور و توجه به یکدیگر، به ویژه به نیازمندان، بر فردیت پیشی می‌گیرد؛ بنابراین، می‌توان ادعا کرد که ویروس کرونا جهان را به صومعه‌ای بزرگ و راهبان را به هادیان مردم تبدیل کرده است.
طاهر رضا جعفر، دانش‌آموخته جامعةالمصطفی از کنیا، با موضوع «انجام مناسک دسته‌جمعی در زمان شیوع کووید ۱۹» به عبادت به صورت انفرادی و جمعی اشاره کرد و ضمن تبیین برتری عبادت دسته‌جمعی، ابراز کرد: نمونه‌های متعددی از تشویق و ترغیب خدا درباره جمع شدن و برگزاری عبادت گروهی وجود دارد.
وی اظهار داشت: با این حال، در شرایط شیوع بیماری، عبادتگاه‌ها در سراسر جهان تعطیل شدند یا محدودیت‌های شدید به اجرا گذاشتند. در چنین شرایطی باید بررسی شود که برای کاهش تأثیرات منفی این محدودیت‌ها چه راهکارهایی می‌توان ارائه نمود.
تاریخ: 
پرینت
