نماینده جامعةالمصطفی در تبریز در تبیین حدیث نبوی با تأکید بر این که عاقل ترین مردم کسی است که به محاسبه خویش پردازد، خاطرنشان کرد: مراقبت از خویشتن مرحله ای است بعد از «مشارطه» یعنی انسان بعد از عهد و پیمان با خویش برای طاعت فرمان الهی و پرهیز از گناه باید مراقب پاکی خویش باشد؛ چرا که اگر غفلت کند، ممکن است تمام شرط و پیمانها را به هم بریزد.
وی در ادامه ضمن اشاره به حدیث « ما احق للانسان ان تکون له ساعة لایشغله شاغل یحاسب فیها نفسه، فینظر فیما اکتسب لها و علیها فی لیلها و نهارها» مولی الموحدین علی علیه السلام اظهار داشت: چقدر شایسته است که انسان ساعتی برای خود داشته باشد، که هیچ چیز او را به خود مشغول نسازد و در این ساعت، محاسبه خویش کند و بنگرد چه کاری در آن شب و روز به سود خود انجام داده و چه کاری به زیان خود و خویشتن را پای حساب حاضر نموده، مورد باز خواست قرار دهد.
حجت الاسلام والمسلمین خضرلو معاتبه و معاقبه یعنی سرزنش و مجازات نفس را بعد از «محاسبه» و تنبیهی در برابر خطاها و خلافهایی که از نفس سرزده دانست و اذعان داشت: اگر محاسبه نفس بدون واکنش در مقابل کارهای خلاف دنبال شود، نتیجه معکوس خواهد داد و به تعبیری باعث جرات و جسارت نفس می گردد.
Δ