گفتمان انقلاب اسلامی با هدف احیای ارزش های اسلامی در جامعه تحقق یافت.از این رو نقشی عظیم دراحیای ارزش های اسلامی و روحانیت شیعی به رهبری حضرت امام خمینی(رحمه الله علیه )پیدا کرد، در این راستا، مولفه های گفتمان انقلاب اسلامی یکی از مقوله‌های بسیار مهم و اساسی است.این گفتمان هویت ساز بر مولفه هایی از جمله محوریت توحید در زوایای مختلف زندگی بشری ، تشکیل نظام معرفتی از دیدگاه جهان بینی اسلامی، و بر پایه سیاست دین همچنین معرفت دینی در حیات اجتماعی، سیاسی، مرکزیت تئوری ولایت فقیه در شالوده حکومت جمهوری اسلامی، تغایر و مشخص نمودن سرحدهای هویت دینی انقلاب با جدایی دین از سیاست و تفکرات انسان محور استوار بود. پیروزی انقلاب اسلامی و استیلا یافتن گفتمان جدید حاصل دو جهت فکری امام(رحمه الله علیه): یکی احیای دیانت و سنّت و دیگری اصلاح جامعه است.درگفتمان انقلاب اسلامی، انقلاب اسلامی از گذرگاهی فرهنگی استیلا می‌یابد و اسلام، دال برتر است و در نتیجه، نوع انسان شناسی و ویژگی‌هایی که از انسان در آن مفصل‌بندی شکل می‌گیرد و شاکله هویت افراد را رقم می‌زند؛ در واقع،اسلامی که حضرت امام خمینی (رحمه الله علیه )مفسر آن است دال مرکزی گفتمان انقلاب به‌شمار می‌رود و مهمترین وظیفه‌ای که امام(رحمه الله علیه) از همان سالهای بعد از سقوط رضاخان در سرلوحه مبارزات فکری و سیاسی خود قرار داد، شالوده شکنی گفتمانهای عقلی، دینی نظام سلطنتی بود.
مولفه های گفتمان انقلاب اسلامی ۱_اطاعت از خدا و رسول (ص) و ائمه هدی خداوند متعال قرآن را معجزه جاوید پیامبر اسلام قرار داده است. قرآن گفتمان خدا و پیامبر او با مردم است. در قرآن تمام مؤلفه های دین اسلام بیان شده است هر انقلاب که در مسیر مؤلفه های قرآن قرار نگیرد اسلامی نیست. یکی از مؤلفه هایی که بسیار مهم است در گفتمان انقلاب اسلامی اطاعت از خدا و رسول او و ائمه هدی است. در قرآن کریم در آیات متعدد دستور به اطاعت و پیروی از خدا و رسولش داده است، «أطيعوا الله وأطيعوا الرسول » خداوند مردم را به اطاعت و پیروی از خود و رسولش دعوت می کند . در تمام این موارد اطاعت به صورت مطلق بیان شده است مقید به موضع خاص نیست شامل امور اعتقادی ،عبادی ،سیاسی ،اجتماعی اقتصادی و فرهنگی می شوند. امام خمینی (رحمه الله علیه ) در این باره می فرماید از مسائل مهم سیاسی قرآن جلوگیری از اختلاف ودعوت به وحدت است که با تعبیر منع تنازع بین مسلمانان و سران آنها در قرآن کریم آمده است که در آیه ۴۶ سوره انفال ، لَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ رِيحُكُمْ، وَٱصبِرُواإِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلصَّـابِرِينَ خدا و پيامبرش را پيروى كنيد و با هم نزاع نكنيد كه سست مى‌شويد وهيبت شما از بين مى‌رود، و شكيبايى كنيد؛ زيرا خدا با شكيبايان است اشاره شده است . (صحیفه نور ، ج ۵: ص ۳۸۸)
۲_ حفظ اسلام:حفظ اسلام بالاتر از تمام فرایض یک فریضه الهی است ،امام خمینی (ره) حفظ اسلام را که یک تکلیف بسیار بزرگ در ایران است را از همه تکالیف بالاترمعرفی می کند . حضرت آیه الله خامنه ای (حفظه الله) در دیدار جمعی از خانواده های شهدادر این باره می فرمایند :« این نظام با اسلام ایجاد شد و رشد نمودو با اسلام هم زنده می ماند. ما برای حفظ اسلام تا آخر خواهیم ایستاد. حفظ نظام در واقع حفظ همه ارزشهایی که نظام اسلامی خودش را به آنها متعهد می داند؛ مثل عدالت ، علم ، اخلاق ،پیشرفت ، معنویت، مردم سالاری ، قانون گرایی، وآرمان گرایی که جزو ساختار اصلی نظام اسلامی است و نظام اسلامی بدون اهداف متعالی ، سطحی و ظاهری است».
۳_دفاع از نظام اسلامی : در گفتمان انقلاب اسلامی دفاع از نظام اسلامی یعنی دفاع از توحید و حق و عدالت دفاع از قرآن و سنت نبوی و امامت و آزادی و استقلال مسلمین و دفاع از مظلومین و ستمدیدگان در برابر کفر و شرک و الحاد و نفاق و بیداد است دفاع از نظام اسلامی از ضروری ترین فرایض اجتماعی امت اسلام است؛ زیرا انبیاء و اولیای الهی که خلیفه الله است برای دفاع از حاکمیت قوانین الهی خون دلها خوردند رنج ها کشیدند اهانتها را تحمل کردند، شعله های آتش و شکنجه های زندان را به جان و دل خریدند ، برای دفاع از حاکمیت قوانین الهی دردناک ترین دردها را تحمل کردند؛ برای دفاع از حاکمیت قوانین الهی از جان مال و فرزندان خود گذشتند و با خونشان صحراها را رنگین کردند تا این نهال مقدس آبیاری شوند. بدون تردید دفاع از دین و ارزشهای آن بدون یک حکومت قدرتمند دینی امکان پذیر نیست. حفظ ارزشهای دینی و اجرای قوانین الهی نیازمند به نظام اسلامی است.
۴_عدالت محوری : همه انسانها از آغاز تاکنون در اندیشه برقراری عدالت اجتماعی و مبارزه با ستم بوده است و هم چنین بعثت انبیاء و تشریع ادیان الهی با هدف تحقق قسط و عدل بوده است از دیگراصول حاکم و همه جانبه و فراگیر گفتمان انقلاب اسلامی عدالت است و جامعه مطلوب منطبق در گفتمان انقلاب اسلامی، جامعه ای بر اساس عدالت است از این دیدگاه نظام اسلامی برپایه گفتمان انقلاب اسلامی، نظامی است که در آن قوانین اسلامی و احکام با تمرکز بر عدالت، طراحی می‌شود و مردم، خود با توجه به پیشرفت فرهنگی جامعه، در اجرای عدالت مشارکت می‌کنند. و چنانکه در در سوره قصص آیه ۵۹ قرآن آمده « وَمَا كُنَّا مُهْلِكِي الْقُرَى إِلَّا وَأَهْلُهَا ظَالِمُونَ » و ما هیچ شهری را ازبین نبردیم جزآنکه ساکنان آن ظالم و ستمگر بودند از این آیه به خوبی استفاده می شود که ظلم و بی عدالتی در جامعه موجب زوال و هلاکت جامعه خواهد بود . حضرت امام خمینی (رحمه الله علیه) درصحیفه نور ، جلد ۱، ایجاد عدالت ، آزادی و استقلال و احیای هویت بومی را یکی از اهداف حکومت اسلامی برشمرده است.
۵_وحدت و انسجام: مؤلفه دیگری که در گفتمان انقلاب اسلامی مهم است وحدت و انسجام است. اسلام که دین عقل و منطق است دین رحمت و مهربانی است و فلسفه وجودی اش برای نجات و سعادت ابدی بشر است وحدت امت اسلامی را مهمترین عامل عزت و قدرت جامعه اسلامی معرفی نموده است احکام اسلام مملو از مفاهیمی است که مسلمانان را به وحدت دعوت نموده و از تفرقه و اختلاف بر حذر داشته است. قرآن کریم از اتحاد به عنوان نعمت الهی یاد نموده است. و امت اسلام را امت واحد می نامد و از آنها می خواهد در امور خیر و تقوا مددکار هم باشند و با تمسک به حبل متین الهی هرگونه اختلاف و تفرقه را کنار بگذارند. زیرا تفرقه و نزاع شما را سست می کنند و قدرت و اقتدار شما از بین می برند. امام خمینی(رحمه الله علیه ) این شخصیت فرزانه جهان اسلام در صحیفه نور ج ۱۸ فرمودند: «اگر مسلمانان وحدت کلمه خود را حفظ نمایند و به دستورات اسلام رفتار کنند و و از اختلاف و در گیری که باعث شکست آنها است دست بکشند از اجحاف و تعدی دشمنان اسلام درامان خواهند ماندودست شرق و غرب را از سرزمین عزیز مسلمانان قطع خواهند کرد.» بدون شک رمز بقای انقلاب اسلامی انگیزه الهی وهدف عالی حکومت اسلامی و اجتماع ملت در سراسر کشور وحدت و همبستگی می باشد و فراموشی هدف و تفرقه و اختلاف رمز پیروزی و بقای انقلاب اسلامی است.
۶_عزت و آزادی: یکی دیگر از مؤلفه های گفتمان انقلاب اسلامی عزت و آزادی است. حضرت آیه الله خامنه ای (حفظه الله )در این باره فرمودند:عزت این است که نظام اسلامی وجامعه در هیچ کدام از ارتباطات بین المللی خود نباید به نحوی برخوردکند که به حقیر و خوارشدن اسلام و مسلمانان منجر شود و در سخن دیگر می فرماید: ما عزت خود را که به وسیله ی اسلام و نظام اسلامی و حرکت انقلابی و نگاه انقلابی و آرمانهای انقلابی به دست آمده است از دست نخواهیم داد امروز دشمنان مشغول چالش هستند و هر روزی یک جور چالشی را در مقابل جمهوری اسلامی ایران قرار می دهند؛ ما ابایی نداریم ما بیمی نداریم».( بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام،۲۴/۱/۱۳۹۹).
گفتمان انقلاب اسلامی که با محوریت اسلام و توجه به نقش مردم در تحولات سیاسی-اجتماعی همراه با رهبری حکیم، فهیم و فداکار دینی، یک نظام معنایی را شکل داد که در این نظام معنایی شامل: عدالت، آزادی با مسئولیت، اخلاق و معنویت، اجرای احکام الهی، مبارزه با ظلم و استکبار، حمایت از مظلوم، بیداری اسلامی، خوداتکایی، استقلال طلبی، پیشرفت همه جانبه و… تأکید می‌شود.در این گفتمان ارزشهای مسلم و ثابتی وجود دارد که حرکت به سمت آن ارزش‌ها، زمینه کمال انسان را فراهم می‌کند. و بینش الهی مبتنی بر آئین اسلام را به بشریت ارائه می دهد واثر چشمگیری درزمینه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی دارد. منابع قرآن کریم ۱_ جعفریان، رسول. (۱۳۸۱). هویت ایران در کشاکش تحولات سیاسی در چهارده قرن اخیر، در کتاب مولفههای هویت ملی در ایران، تهران، نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ۲_حسینی زاده، محمد علی ؛ شفیعی اردستانی ، رضا .(۱۳۹۶). تحلیل دور ه های زمانی گفتمان انقلاب اسلامی با تکیه بر رهبری امام خمینی(رحمه الله علیه )، فصلنامه علمی پژوهشی متین (امام خمینی و انقلاب اسلامی) شماره ۷۷، دوره ۱۹. ۳_خمینی، روح اﷲ (١٣٧٨) صحیفه نور، ج ۵ و ج ۱۸، تهران، مرکز نشر و حفظ آثار امام خمینی (ره) ۴_ رهبر، عباسعلی. (۱۴۰۲). درآمدی بر هویّت ملی در اندیشه حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای (مدّظلّه‌العالی) تهران: انتشارات انقلاب اسلامی. ۵_زهیری، علیرضا. (۱۳۸۱). انقلاب اسلامی و هویت ملی، قم، نشر انجمن معارف اسلامی ایران.
۶_مک دانل، دایان. (۱۳۸۰). مقدمه‌ای بر نظریه گفتمان. ترجمه حسینعلی نوذری. تهران: نشر فرهنگ گفتمان. ۷-نفیسی ، رسول.( ۱۳۸۰). فرهنگ سیاسی و هویت ملی فصلنامه مطالعات ملی، بهار شماره ۵. ۸-يوسفي، علي (١٣٨٠)، روابط بين قومي و تأثير آن بر هويت ملي اقوام در ايران ، فصلنامه مطالعات مـلي، سـال دوم ، شماره ٨.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
Δ