تبیین فرازهایی از دعای شانزدهم صحیفه سجادیه

متن بیانات حجت الاسلام والمسلمین دکتر عباسی به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

وَ أَنْتَ الّذِی لَا یَرْغَبُ فِی جَزَاءِ مَنْ أَعْطَاهُ. وَ أَنْتَ الّذِی لَا یُفْرِطُ فِی عِقَابِ مَنْ عَصَاهُ. وَ أَنَا، یَا إِلَهِی، عَبْدُکَ الّذِی أَمَرْتَهُ بِالدّعَاءِ فَقَالَ لَبّیْکَ وَ سَعْدَیْکَ، هَا أَنَا ذَا، یَا رَبّ، مَطْرُوحٌ بَیْنَ یَدَیْکَ. توئى که از عطا و بخشش خود به خلق، پاداش و عوض نمى‌خواهى. و توئى که در عقاب و کیفر معصیت کاران، ابداً افراط نخواهى کرد. و من ای خدا، بندهی ضعیف و درماندهی تو هستم که او را به دعا فرمان داده‌ای. پس گوش به فرمان، در خدمت تو هستم و اینک من ای پروردگار، در پیشگاهت به خاکساری افتاده‌ام.

دعای شانزدهم صحیفه سجادیه دارای دو بخش است: بخش اول؛ توصیف و بیان صفات متعالی، رحمت واسعه‌ی پروردگار و گذشت او می‌باشد. بخش دوم؛ اظهار ندامت، عجز و اقرار بنده در برابر پروردگار به بدی‌ها، کوتاهی‌ها، قصورها و لغزش‌ها است.

انسانی که بناست از خداوند طلب عفو نماید، می‌بایست قلباً به عظمت کسی که او را می‌خواند و مقامی که از او طلب عفو دارد، اعتراف داشته باشد و به خود یادآوری نماید و بداند که در برابر چه کسی ایستاده است و سخن می‌گوید.

وَ أَنْتَ الّذِی لَا یَرْغَبُ فِی جَزَاءِ مَنْ أَعْطَاهُ. تو کسی هستی که اگر به بندهای توجه کنی و عطایی به بذل و بخشش نمایی، به دنبال پاداش و تلافی از سوی بنده نیستی. عطای بدون منّت و بدون جزاء و پاداش از سوی تو انجام می‌گیرد. اصلاً تو نیازی به گرفتن پاداش از کسی که به او نعمتی عطاء کرده‌ای نداری لذا نعمت و بخشش تو یک طرفه است.

وَ أَنْتَ الّذِی لَا یُفْرِطُ فِی عِقَابِ مَنْ عَصَاهُ. اگر بندهای را براساس حکمت عقاب کنی، در این کار نیز زیاده‌روی نداری و درصدد خشم و کینه و تلافی کردن بیش از استحقاق شخص معصیت کار نیستی. همچنین من به این مطلب توجه دارم که اگر سختی و دشواری بر من وارد می‌شود، این سختی و دشواری نیز از باب افراط در عقاب تو نیست. بلکه از باب منع و مانعی است که خودم مسبب آن بوده‌ام.

وَ أَنَا، یَا إِلَهِی، عَبْدُکَ الّذِی أَمَرْتَهُ بِالدّعَاءِ پروردگارا من بنده‌ای هستم که تو امر کرده‌ای برای برآورده شدن حاجات و رفع مشکلات، به درگاهت دست به دعا بگشایم چرا که خودت در قرآن کریم فرموده‌ای: وَ قالَ رَبُّکُمُ ادْعُونی أَسْتَجِبْ لَکُمْ اگر این دستور هم نبود، شاید من خود را مستحق خواندن هم نمی‌دانستم.

فَقَالَ لَبّیْکَ وَ سَعْدَیْکَ، هَا أَنَا ذَا، یَا رَبّ، مَطْرُوحٌ بَیْنَ یَدَیْکَ. پس من بندهی گوش به فرمان تو هستم و اینک ای پروردگار، در پیشگاهت به خاکساری افتاده‌ام و تو را به عظمت یاد می‌کنم.