کرسی ترویجی «نظامی نوین در آموزش قواعد إعلال»

به همت معاونت پژوهش مجتمع آموزش عالی زبان، ادبیات و فرهنگ‌شناسی، چهل و دومین کرسی ترویجی با موضوع «نظامی نوین در آموزش قواعد إعلال» با ارایه حجت الاسلام و المسلمین حجت حکمت، استاد همکار جامعة المصطفی العالمیة با حضور اساتید و طلاب برگزار گردید.

در ابتدا، ارائه دهنده به بیان اهمیت قواعدی مانند تخفیف، ادغام و خصوصا اعلال پرداخت و افزود: این قواعد در دانش صرف جایگاه ویژه‌ای دارند به نحوی که شاید بتوان گفت که این دانش را در همین قواعد خلاصه نمود.

وی در ادامه افزود: در سایه‌سار این نظام نوین، می‌توان قواعد اعلال را با سرعت بالایی و به دور از هر گونه پیچیدگی به فراگیران این دانش آموخت، به طوری که تا سالیان زیادی در ذهن ایشان باقی بماند.

استاد همکار جامعة المصطفی بیان داشت: درباره فرآیند اجرای قواعد اعلال، نظریات متفاوتی از سوی اهالی دانش صرف ارائه شده است؛ ولی این نظریات بیشتر ناظر به مسیر و فرآیند اجرای قواعد اعلالند و کمتر به برآیند و غایت توجه نموده‌اند و از این رو با لحاظ و توجه وافر به این غایت، می‌توان به این نظریه دست یافت که وظیفه قواعد اعلال، رساندن واژگان معتلّ به بهترین حالت ممکن یعنی حرف مدّ است؛ مگر این‌که موانعی در بین باشد. این غایت اولویت بندی شده است که اولویت اول با مدّ الفی است و محقِّق آن، تحرّک حرف علّه و فتحه پیشین است. اولویت دوم با مدّ یایی است و رکن رکین این مرحله با کسره پیش از حرف علّه است که باعث می‌شود که واو تبدیل به یاء شود و حرکت حرف علّه حذف گردد مگر اینکه فتحه، یا ضمّه مناسب با ضمیر واوی باشد. در نهایت، نوبت به مدّ واوی می‌رسد و محصِّل آن، ضمّه پیشین است.

وی ادامه داد: حال اگر به هیچ کدام از أشکال مذکور نتوان رسید، باید وضعیت حذف یا عدم حذف علّه را بررسی نمود. پس از تحقّق حرف مدّ، باید ساکن یا متحرک بودن حرف پسین را بررسی نمود که در صورت ساکن بودن آن، حرف عله حذف می‌گردد. این شیوه، راحت‌ترین و سریع ترین شیوه، به جهت آموزش قواعد اعلال به حساب می‌آید.

در ادامه جلسه ناقدان در مقام نقد و بررسی بیان داشتند: در عصری که مسائل صرفی اشباع شده و جهات‌های آموزشی هم متفاوت بوده است، باید در این عصر به سمت این گونه قواعد رفت که آموزش، آسان و روان گردد. اصل مقاله و محتوا، خیلی خوب است و البته هنوز برای رسیدن به مرحله نظریه، دارای خلاهایی است که می‌توان با گنجاندن برخی از مطالب مانند پر رنگ نمودن حالت مقایسه‌ای این روش با روش‌های سنتی به این مطلوب رسید.