تحلیل منطق اجرایی نظریه «قرآن‌محوری علوم انسانی» از منظر امام خامنه‌ای

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید عیسی مسترحمی در سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم به «تحلیل منطق اجرایی نظریه قرآن‌محوری علوم انسانی از منظر امام خامنه‌ای» پرداخت.

در ادامه سلسله نشست‌های تخصصی جامعه المصطفی العالمیه، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید عیسی مسترحمی، روز شنبه ۱۸ اسفند ۱۴۰۳، ساعت ۱۹:۳۰، در سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم، به تبیین «منطق اجرایی نظریه قرآن‌محوری علوم انسانی» بر پایه دیدگاه‌های حضرت آیت‌الله العظمی امام خامنه‌ای پرداخت.

قرآن به مثابه بنیان علوم انسانی

وی در این نشست علمی با اشاره به تاکیدات مکرر امام خامنه‌ای بر رابطه سازگارانه قرآن و علم، به ویژه لزوم استوارسازی علوم انسانی بر مبانی قرآنی، اظهار داشت: «مراد از ابتنای علوم انسانی بر قرآن، استخراج مبانی، اصول، اهداف و حتی روش‌های این علوم از سرچشمه زلال معارف قرآنی است. این نظریه در پی آن است که جهان‌شناسی، انسان‌شناسی، ارزش‌ها و غایت‌های علوم انسانی، همسو با مفاهیم ناب قرآن شکل گیرد و روش‌های پژوهش نیز مطابق با چارچوب‌های مورد تایید این کتاب الهی طراحی شود».

تعامل عقل، تجربه و قرآن در روش پژوهش

حجت الاسلام والمسلمین مسترحمی با تبیین جایگاه عقل و تجربه بشری در منظومه فکری قرآن، خاطرنشان کرد: «قرآن کریم، با رعایت ضوابط مشخص، عقلانیت و یافته‌های تجربی را معتبر می‌شمرد. از این رو، بهره‌گیری از روش‌های میان‌رشته‌ای در مطالعات علوم انسانی و توجه به نظریه‌پردازی‌های علمی مبتنی بر قرآن، می‌تواند الگویی اجرایی برای تحقق این نظریه باشد. این رویکرد نه تنها تعارضی با دستاوردهای علمی بشری ندارد، بلکه با هدایتگری قرآن، مسیر تکامل علوم را در جهت نیل به حیات طیبه سامان می‌بخشد»

الزامات عملیاتی‌سازی نظریه

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه، با اشاره به ضرورت بازتعریف مفاهیم کلیدی علوم انسانی بر اساس آموزه‌های قرآنی، تاکید کرد: «قرآن‌محوری علوم انسانی، مستلزم بازنگری در پیش‌فرض‌های فلسفی این علوم و جایگزینی پارادایم‌های مادی‌گرا با جهان‌بینی توحیدی است. در این مسیر، تقویت مطالعات تطبیقی، تولید ادبیات علمیِ برآمده از متن قرآن و تربیت نیروهای متخصص در حوزه‌های میان‌رشته‌ای، از جمله راهبردهای کلیدی است».

گفتنی است نشست تخصصی جامعه‌المصطفی العالمیه با استقبال گسترده پژوهشگران، طلاب و دانشجویان علوم انسانی روبرو شد و حاضران در پایان به طرح پرسش‌های تخصصی در خصوص چالش‌های اجرایی‌سازی این نظریه پرداختند.