نشست خبری سی و یکمین جشنواره قرآنی و حدیثی المصطفی

حجت‌الاسلام والمسلمین صالح، معاون فرهنگی تربیتی و رئیس شورای سیاست‌گذاری این جشنواره در این نشست به تشریح اهداف، سیاست‌ها و دستاوردهای این رویداد بزرگ بین‌المللی پرداخت و گفت: سی و یکمین جشنواره قرآنی و حدیثی المصطفی امسال با شعار قرآن، امت محمد و مقاومت برگزار می شود.

حجت الاسلام و المسلمین صالح معاون فرهنگی تربیتی جامعه المصطفی خاطرنشان کرد:  قبل از پرداختن به جزئیات شعار، لازم است به سه نکته اساسی اشاره کنم که زمینه اصلی انتخاب شعار و تدوین اهداف جشنواره را فراهم آورده است: امسال، هزار و پانصدمین سالگرد میلاد مسعود نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) است. به پیشنهاد خردمندانه جمهوری اسلامی ایران به سازمان همکاری اسلامی، امسال با عنوان مبارک “سال امت محمد” نامگذاری و تصویب شده است. نکته دوم و بسیار مهم، نامگذاری امسال به عنوان “سال نهج‌البلاغه” به پیشنهاد مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) است. این نیز یک رویداد فرهنگی بی‌بدیل و مهم است که جشنواره ما با توجه ویژه و عمیقی به نهج‌البلاغه، در صدد بهره‌برداری حداکثری از این فرصت است. نکته سوم مسائل جاری منطقه، مقاومت با صلابت مردم فلسطین، غزه و لبنان و جنایات و نسل‌کشی بی‌شرمانه صهیونیست‌هاست. رویارویی امت اسلام با رژیم صهیونیستی به مرحله‌ای بسیار مهم و سرنوشت‌ساز وارد شده است. لذا، با در نظر گرفتن این مقدمات و ضرورت‌ها، ما یک شعار خاص را برای جشنواره امسال انتخاب کردیم: “قرآن، امت محمد، مقاومت”. اجازه دهید هر یک از این ارکان را کمی بیشتر تبیین کنم: قرآن کریم، بی‌شک موضوع اصلی و دائمی جشنواره ماست و محور تمامی فعالیت‌های ما حول این کتاب آسمانی می‌چرخد. با توجه به اینکه رهبر معظم انقلاب تأکید فراوانی بر “امت واحده” دارند، و با توجه به نامگذاری امسال به عنوان “سال امت محمد”، ما همه امت پیامبریم. تمامی مذاهب و فرق اسلامی به عنوان امت محمد، حول وجود مقدس پیامبر اسلام (ص) گرد هم می‌آییم. این جشنواره نیز به این موضوع، بخش ویژه و مهمی را اختصاص داده است. برای این بخش ویژه، کتاب “سنن النبی” علامه طباطبایی (ره) به عنوان منبع اصلی انتخاب شده است تا به مناسبت هزار و پانصدمین سالگرد میلاد پیامبر اکرم (ص)، عمق بیشتری به فعالیت‌ها ببخشیم. بخش بعدی شعار ما “مقاومت” است. چرا که رهبر معظم انقلاب فرمودند: “موضوع مقاومت و غزه و فلسطین، این موضوع اول جهان اسلام است.” جشنواره قرآن و حدیث، به عنوان یک تریبون جهانی و با استفاده از ابزارهایی که در اختیار دارد، وظیفه خود می‌داند تا از طریق بالا بردن آگاهی‌ها و شناخت مخاطبان خود و همچنین ایجاد یک حرکت و نهضت جهانی علیه ظلم و نسل‌کشی در غزه و فلسطین، به این مهم اقدام کند. لذا این شعار را برای خود انتخاب کردیم.

وی درباره اهداف جشنواره بیان کرد: یکی از اولویت‌های مهم و اصلی در جشنواره ما، بحث توسعه دانش و فرهنگ قرآنی است. این جشنواره هر سال برگزار می‌شود و با حضور اساتید برجسته، نخبگان قرآنی و برگزاری یک رقابت سالم، قرآنی و معنوی در سطح جهان، به این هدف جامه عمل می‌پوشاند. این جشنواره صرفاً یک رویداد رقابتی قرآنی نیست، بلکه بسیار فراتر از آن است. مقام معظم رهبری در نامه‌ای که خطاب به جوانان اروپا و غرب مرقوم فرمودند، تأکید داشتند که “اسلام را باید از سرچشمه آن شناخت”. ما در این جشنواره، برای تحقق این فرمایش رهبری، رسالتی برای خود تعریف کرده‌ایم که چگونه می‌توان جوانان جهان را با قرآن و اسلام آشنا کرد. این هم برای ما وظیفه‌ای می‌آورد و هم برای رسانه‌ها؛ که بیایند و امسال از این فرصت و ظرفیت جشنواره برای آشنا کردن مخاطبان از سرچشمه قرآن استفاده کنند. لذا با این مقدمات، هدف اصلی خودمان را در جشنواره این قرار داده‌ایم که اولاً ترویج معارف قرآن، بحث‌های علمی و معرفتی، و افزایش شناخت مردم از اعماق قرآن کریم را محقق کنیم. نکته بعد، تقویت انس جامعه جهانی با قرآن است. ما امروز به دلیل اشتغالات متعدد بشر، شاهد هستیم که آن‌ها از نظر انس با قرآن به آن درجه لازم هنوز نرسیده‌اند. لذا ما وظیفه داریم یک نهضت و موج قرآنی ایجاد کنیم تا صدای قرآن را بشنوند، با قرآن انس بگیرند و زیبایی‌های قرآن ر ا هم از نظر هنر تلاوت و هم از نظر معارف، درک کنند و بشنوند. اینچنین تقویت انس جامعه جهانی با قرآن رقم خواهد خورد. نکته بعد، توسعه فرهنگ تدبر در آیات الهی است. حقیقتاً در بسیاری از آیات قرآن، درس‌های عمیقی وجود دارد که اگر ما بنشینیم و در آن نکات تدبر و اندیشه کنیم، به گنج‌های پنهان آن دست خواهیم یافت. هر کلمه‌ای از قرآن، یک رمز بین خدا و بشریت است که باید این رمزگشایی بشود و آن مقصود و مراد الهی که خداوند از این الفاظ داشته، ما به آن برسیم. و این جز با تدبر میسر نمی‌شود. ما در هر لحظه که در قرآن تفکر کنیم، می‌فهمیم خداوند و مقصودش از این الفاظ و آیات چیست. و این توسعه فرهنگ تدبر را برای خودمان یک هدف تعریف کرده‌ایم. هدف مهم دیگر ما، نگاه کاربردی به قرآن و ورود قرآن در متن زندگی بشر و توسعه سبک زندگی قرآنی است. این یک هدف بزرگ ما در علم‌آموزی، در خانواده، در سیاست و حکمرانی، در تربیت، در مدیریت، در اقتصاد و تجارت، و در صنعت است. قرآن در عرصه‌های سیاست و حکمرانی، ارتباطات، خانواده، اخلاق و تربیت، درس‌های بی‌نظیری برای بشریت دارد. این‌ها اهداف عمده‌ای بود که ما برای خودمان تعریف کردیم و البته اهداف جانبی دیگری نیز داریم. طبیعتاً ما هر ساله در این مسابقات، استعدادهای ویژه و ظرفیت‌های قرآنی را شناسایی می‌کنیم.

رئیس شورای سیاستگذاری جشنواره قرآن و حدیث المصطفی در خصوص رسالت المصطفی خاطرنشان ساخت: ابلاغ پیام قرآن، یکی از اولویت‌های اصلی جامعه المصطفی است. جامعه المصطفی به دلیل ارتباطات گسترده جهانی و حضورش در بیش از هفتاد کشور جهان، این ظرفیت را دارد که بتواند پیام قرآن را بر اساس قرائت مکتب اهل بیت علیهم السلام به جهانیان انتقال دهد، و این از راهبردها و رسالت‌های اصلی و دارای اولویت در المصطفی است. یکی از اهداف دیگری که ما در این جشنواره دنبال می‌کنیم، ایجاد ارتباطات و همکاری‌های قرآنی با مجامع بین‌المللی است. ما در سال گذشته در چند کشور، اجلاسیه‌های بزرگی برگزار کردیم؛ مثلاً در تانزانیا، سنگال، و ساحل عاج. این کشورها از ظرفیت جشنواره استفاده کردند و هم روسای مدیریتی و حاکمیتی، و حتی علمای اسلام، دانشگاه‌ها و نخبگان قرآنی را دعوت کردند. جامعه المصطفی یک دیپلماسی قرآنی و توسعه ارتباطات با مجامع علمی، فرهنگی و ارتباطاتی را از طریق این جشنواره دنبال می‌کند، و واقعاً هم ما توانستیم با این جشنواره، بحث اتحاد و تقریب مذاهب را رقم بزنیم. در بین داورهای ما شیعه و سنی وجود دارد؛ در بین متسابقین ما از برادران و خواهران شیعه و سنی وجود دارد؛ حوزه‌های علمیه اهل سنت ما هم در جشنواره مشارکت دارند و اهل سنت در این مسابقه ما شرکت می‌کنند، حتی در مسابقات با منابع نهج‌البلاغه و این‌ها هم شرکت کرده‌اند. لذا جشنواره ما در حوزه وحدت اسلامی نقش‌آفرینی می‌کند.

وی در خصوص تمایز جشنواره جامعة المصطفی با سایر جشنوراه های قرآنی ملل مختلف گفت: چندین کشور مسابقات قرآنی ویژه برگزار می‌کنند؛ عربستان سعودی مسابقات ویژه‌ای با جوایز خیلی خاص، امارات، قطر، مصر. اما عمدتاً تمرکز آن‌ها بر صوت و لحن، تجوید و زیبایی قرائت و حفظ است. اما جمهوری اسلامی ایران در قالب جشنواره قرآن و حدیث، فراتر از مهارت‌ها و تلاوت و حفظ آمده و به ابعاد معرفتی و شناختی، و در کنار قرآن به عترت هم پرداخته است. این از ویژگی‌های ممتاز جشنواره المصطفی است.

حجت الاسلام صالح در خصوص توجه ویژه به نهج البلاغه و سایر منابع جشنواره ابراز داشت: امسال به دلیل نامگذاری “سال نهج‌البلاغه”، اهتمام به معارف آن بیشتر شده است. ما هم حفظ نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه را داریم و هم بخش معارف نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه. رقابت‌های ما هم معارفی است و هم مهارتی. نکته بسیار مهم دیگر، این است که مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی)، ده جلد تفسیر از ایشان منتشر شده است به نام “تفسیر بیان”. ما امسال سه جلد از این تفاسیر را به عنوان منبع مسابقه به اشتراک گذاشته‌ایم: تفسیر سوره حمد، تفسیر سوره برائت و تفسیر سوره مجادله، که اثر مقام معظم رهبری است. بسیاری از مردم بیشتر ابعاد سیاسی و مدیریتی رهبر انقلاب را می‌شناسند و با چهره و شخصیت علمی و قرآنی ایشان کمتر آشنا هستند. رسانه‌ها می‌توانند یک ستون ویژه و بخش ویژه برای این مخاطبان خود حتماً داشته باشند تا این جنبه از شخصیت معظم له را نیز معرفی کنند. آثار مقام معظم رهبری نیز امسال به عنوان بخش ویژه جشنواره ما خواهد بود. بسیاری از کتاب‌ها و نوع سوالات ما به گونه‌ای است که مخاطب را وادار می‌کند در قرآن تدبر کند، نه فقط حفظ کند.

رئیس شورای سیاستگذاری در خصوص جوایز و نحوه ثبت نام و فعالیت های جانبی جشنواره یادآور شد: در بخش جوایز، برگزیدگان جشنواره برای زیارت عتبات عالیات به عراق اعزام می‌شوند. هفتاد و دو نفر از برگزیدگان این دوره از جشنواره، به عنوان جایزه، کمک‌هزینه و یا تمام هزینه سفر به عتبات به آن‌ها داده می‌شود. این برگزیدگان به عنوان منادیان امت واحده، از طرف قرآن می‌روند و تلاوت قرآن در موکب‌ها و عتبات عالیات دارند، و با مراجع و شخصیت‌های دینی در عراق دیدار می‌کنند. این “کاروان قرآنی عترتی المصطفی” ارتباطات فرهنگی بین ایران و عراق را تقویت می‌کند که این از برنامه‌های فرهنگی جانبی و بسیار ارزشمند ما است. در جشنواره، رونمایی از بعضی از آثار قرآنی را خواهیم داشت. ما یک هفته یا دهه قرآنی داریم که هم آثار قرآنی را رونمایی می‌کنیم و هم در اختتامیه جشنواره این کار را انجام خواهیم داد. یک بخش ویژه دیگر نیز داریم که از جمله کارهای فرهنگی جمعی جشنواره است و آن، معرفی و تجلیل از یک شخصیت تأثیرگذار به عنوان شخصیت نمادین قرآنی است که دارای آثار قرآنی باشد. شخصیت‌هایی که تا به حال از آن‌ها تجلیل کرده‌ایم، هر ساله آیات عظام حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی، مرحوم علامه مصباح یزدی، حضرت آیت‌الله جوادی آملی، آیت‌الله جعفر سبحانی، حضرت آقای قرائتی، آقای مظاهری بوده‌اند. سال گذشته نیز به دلیل اقدام نمادین شهید جمهور و شهید خدمت، حضرت آیت‌الله رئیسی که قرآن را بوسید، بالای سر برد و گفت هرگز قرآن نمی‌سوزد، از شخصیت ایشان تجلیل شد و در اختتامیه از خانواده ایشان در صحن جلسه تجلیل به عمل آمد. امسال نیز شخصیت نمادین در حال انتخاب است. سعی ما بر این است که بتوانیم یک شخصیت بین‌المللی را انتخاب کنیم. چند کاندید برای این برنامه بوده، اما هنوز به جمع‌بندی نهایی نرسیده‌ایم. ان‌شاءالله پس از نهایی شدن، آن را اعلام خواهیم کرد.

وی در خصوص آمار جشنوراه بیان کرد: طلاب جامعه المصطفی در داخل و خارج، دانش‌آموختگان و فارغ‌التحصیلان ما که بالای صد و پنجاه هزار نفرند و اکنون در کشورهایشان حضور دارند؛ قرآن‌آموزان و اعضای موسسات قرآنی جامعه المصطفی با بیش از هزار موسسه، دانشگاه، دارالقرآن و مراکز فرهنگی علمی در ارتباط است و همه آن‌ها می‌توانند در این جشنواره شرکت کنند. از ویژگی‌های این جشنواره این است که هم طلبه‌ها، هم خانواده‌ها و هم فرزندان آن‌ها (یعنی همسران طلاب و فرزندانشان، علاوه بر طلاب خواهر) نیز می‌توانند در این جشنواره شرکت کنند. ثبت‌نام این جشنواره از طریق نمایندگی‌های ما در کشورهای جهان آغاز شده و تا دهم مهر ماه ۱۴۰۴ در سامانه اعلام شده، یعنی سامانه رفاهی المصطفی، انجام می‌شود. تا امروز، تعداد قابل توجهی ثبت‌نام انجام شده است؛ما سال گذشته آماری حدود بالای بیست و دو هزار نفر شرکت‌کننده داشتیم که از این‌ها حدود سه هزار نفرشان در داخل کشور بودند، یعنی طلاب غیرایرانی که در داخل کشور اقامت داشتند، و همچنین نوزده هزار نفر نیز از خارج از کشور در جشنواره شرکت کردند.

حجت الاسلام صالح در پایان انتظار از رسانه‌ها و چشم‌انداز آینده جشنواره را بیان کرد: یک درخواست مهم از اصحاب رسانه و عزیزان حاضر در این نشست دارم. سال گذشته ما از رادیو قرآن، شبکه معارف، شبکه قرآن، شبکه‌های استانی صدا و سیما و تمامی عزیزانی که در نشست خبری سال گذشته شرکت کردند، واقعاً تشکر می‌کنیم. انعکاس بسیار خوبی داشتند. بعضی از شبکه‌های رادیو و تلویزیونی در اختتامیه ما نیز به خوبی حضور پیدا کردند. اما عزیزان رسانه، شما پل ارتباطی حیاتی بین جشنواره و امت اسلامی هستید. در طول برگزاری جشنواره، مصاحبه‌هایی که با نخبگان قرآنی جهان اسلام می‌توانید داشته باشید، بسیار ارزشمند است. ما در حوزه مقاومت، در حوزه هزار و پانصدمین سالگرد میلاد پیامبر اکرم (ص)، و در حوزه نهج‌البلاغه، برگزیدگان قرآنی را به شما معرفی خواهیم کرد تا نقطه نظراتشان را منعکس کنید. ما از اصحاب رسانه می‌خواهیم پوشش گسترده‌ای داشته باشند تا این نهضت قرآنی، فرامرزی شود و به یک رویداد جهانی تبدیل گردد. یعنی فقط انعکاس اخبار نشست خبری جشنواره نباشد، بلکه جذابیت‌های جشنواره، وجه بین‌المللی آن و معارف عمیقی که در اینجا ارائه می‌شود را پوشش دهید. از الان تا اسفند ماه، ما آمادگی کامل داریم که اگر گزارشاتی را از این مسابقه تهیه کنید و ارائه دهید، نهایت همکاری را داشته باشیم. به هر حال، کلام پایانی این است که ما امروز جشنواره قرآن و حدیث را به یک نقطه خوبی رسانده‌ایم. هدف ما در آینده این است که این جشنواره به یک نقطه کانونی و مرجع برای معارف قرآن و عترت در جهان تبدیل شود و جهان با اهل بیت پیامبر (علیهم السلام) در کنار قرآن آشنا شود. اگر زیاده‌گویی شد، پوزش می‌طلبم و از توجه شما سپاسگزارم.