در این نشست حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدباقر مهدوی، پژوهشگر اندیشه سیاسی اسلامی، استاد مؤسسه آموزش های کوتاه مدت و فرصت های مطالعاتی به واکاوی یکی از بنیادیترین مباحث فلسفه سیاسی معاصر «چگونگی توازن میان حقوق ملت و تکالیف الهی ـ اجتماعی در نظام مردمسالاری دینی» پرداخت.
در این نشست مباحثی مانند تفسیر آزادیهای مشروع، نقش مسئولیتپذیری در تحقق حقوق عمومی، جایگاه مردم در ساختار قدرت و تفاوت نگاه اسلامی با نظریههای لیبرال غربی مورد تحلیل قرار گرفت.
استاد مؤسسه آموزش های کوتاه مدت و فرصت های مطالعاتی با استناد به بیانات، فیشهای رسمی و اسناد نظری مرتبط، نشان داد که در اندیشه سیاسی امام خامنهای، حق و تکلیف دو حقیقت جداییناپذیر و کاملاً مکملاند؛ بهگونهای که هیچ حقی بدون تکلیف معنا پیدا نمیکند و هیچ تکلیفی بدون حق مشروع و قابل دفاع نخواهد بود.
در بخش نخست، وی بنیان فلسفه حقوق اسلامی را تشریح نمود و تأکید کرد: از نگاه امام خامنهای، برخلاف مکتب لیبرالیسم که بر اصالت حق فردی تأکید دارد، آزادی و حقوق تنها در بستر مسئولیتپذیری و التزام به شریعت معنا مییابند. در ادامه، جایگاه این نسبت در گفتمان رهبری و بیانیه گام دوم انقلاب بررسی شد.
وی در بخش تطبیقی نشست به مقایسه اندیشه امام خامنهای با نظریههای غربی پرداخت و تصریح کرد: نتیجه این تحلیل آن بود که اندیشه اسلامی با حفظ کرامت انسان و تأکید بر مصالح عمومی، چارچوبی میانه و کارآمد برای تنظیم آزادیها و مسئولیتها ارائه میکند؛ چارچوبی که در برابر چالشهای جهان مدرن ـ از بحران خانواده تا انزوای اجتماعی ـ ظرفیتهای بیشتری برای حفظ سلامت جامعه دارد.
در پایان، چالشهای تحقق عملی این الگو در ایران از جمله سوءبرداشت از مفهوم آزادی، ضعف در اجرای کامل قانون اساسی، فشار گفتمانهای جهانی و فقدان فرهنگسازی مؤثر درباره مسئولیت اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت و بیان شد: برای تحقق مطلوب نسبت حق و تکلیف، سه محور اساسی فرهنگسازی عمومی، استحکام ضمانتهای حقوقی و ارتقای سطح مسئولیتپذیری اجتماعی و مدیریتی باید تقویت شود.
Δ