جانشین ریاست المصطفی در این جلسه با اشاره به مطالب بیان شده در جلسات گذشته در ارتباط با حوزههای اخلاقی شامل حوزه فردی، ارتباط با خدا و ارتباط با محیط پیرامونی، خاطرنشان کرد: همانطور که در جلسات گذشته مطرح شد، هر کدام از این سه حوزه دارای یک اصل ثابت عقلانی و یک مسیر رسیدن به این اصل هستند که این اصل ثابت، پایه و ریشه همه فضائل اخلاقی آن حوزه به شمار میآید.
وی اصل اساسی در حوزه ارتباط انسان با محیط پیرامونی را روحیه خیرخواهی دانست و گفت: اگر انسان روحیه خیرخواهی داشته باشد، همه فضائل اخلاقی ارتباط با دیگران در او شکل میگیرد؛ اما فقدان این روحیه همه این فضائل را در معرض خطر قرار میدهد. اگر شخصی فضیلت صبر را در خود تقویت کرد اما روحیه خیرخواهی نداشت، تحملش نیر مرزی داشته و زمانی فرو میریزد.
حجت الاسلام والمسلمین خالق پور ادامه داد: اگر در محیط کاری، خانواده و اجتماع، دغدغه انسان خیر رساندن به افراد پیرامونش باشد، راه بر او هموار میشود و زندگی را بسیار شیرین میسازد؛ چراکه انسان خیرخواه، محل تجلی صفات مختلف باری تعالی میگردد و معنی خلیفةالله نیز همین است.
وی برخورداری از روحیه خیرخواهی را متفاوت با عمل خیرخواهانه دانست و اظهار داشت: اسلام به دنبال کمیت نیست؛ بلکه باید روحیه خیرخواهی را در خود زنده نماییم. عمل خیرخواهانه الزاما اخلاقی نیست. گاهی انسان اهل خیر در دام ریا و منفعت طلبی میافتد. در ساختن نفس باید بیشتر از عمل، به فکر تربیت شخصیت بود. قرآن مردم را دعوت به صرف عمل صالح نمینماید بلکه از کلام خدا، عمل صالح برخاسته از ایمان فهمیده میشود.
استاد جلسه اخلاق افزود: چه بسا ما حُسن فعل داشته باشیم که هرچند ارزشمند است، اما سعادت آفرین نیست. آنچه سعادت انسان را تامین مینماید، حُسن فاعلی است. تجلیات وجود انسان برخاسته از چشمههای فضیلت درون اوست پس ابتدا باید اصل را درست کرد که اگر چنین شد، تنها یک عمل نیز برای انسان کافی خواهد بود.
وی با تاکید بر ضرورت تلاش برای بازسازی و احیای نفس، ابراز داشت: اگر انسان نفس خود را احیا نماید، دایره وجودی او همه انسانها را شامل خواهد شد. اگر ما جان خود را احیا نماییم، جهان را احیا کرده ایم. نفسهای پاک، جریان توحیدی در عالم را شتاب میدهد. حس خیرخواهی برای دیگران باید در درون انسان تمرین شود.
حجتالاسلام والمسلمین خالقپور، حس خیرخواهی را موجب افزایش سطح تحمل در انسان خواند و گفت: توقع، موجب شکست تحمل است. حس خیرخواهی در نقطه مقابل توقع و خودخواهی قرار دارد. مهمترین عامل خودخواهی توقع از دیگران است که آستانه تحمل انسان را پایین میآورد. اگر از دیگران توقع داشته باشیم، آستانه صبرمان کاهش مییابد. بنابراین اگر بخواهیم عنصر خیرخواهی را در خود تقویت نماییم، راهش کمکردن توقعات از دیگران است. در آموزههای تربیتی ما نیز گفته شده است حتی توقع تشکر را از دیگران نداشته باشیم.
وی ادامه داد: همانطور که در مواجه با کودکان از آنها توقع زیادی نداریم و حتی کارهای نادرست آنان موجب ناراحتی ما نمیشود، اگر بخواهیم روحیه خیرخواهی را در وجودمان ایجاد نماییم، باید سطح توقعات خود را از جامعه کم کنیم. اگر کار برای خدمت به مردم با توقع پاداش و تشکر همراه باشد، تبدیل به شغل انسان خواهد شد و لذت و بهرهای از آن کار نخواهیم برد.
جانشین ریاست المصطفی با اشاره به سنت الهی لزوم تحصیل فضائل اخلاقی در دنیا، یادآور شد: باید اصل خیرخواهی را در زندگی خود تمرین نماییم. خیرخواه شدن امری سهل و دشوار است. رمز موفقیت در این مسیر پایین آوردن توقع از دیگران است که موجب افزایش تحمل و بردباری انسان میشود.
Δ