آیت الله رجبی:

علوم انسانی، نقشه راه حرکت جوامع است

رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(قدس سره) در سومین پیش همایش علوم انسانی در اندیشه علامه مصباح یزدی به نقش علوم انسانی به مثابه نقشه راه جوامع تاکید کرد.

آیت الله رجبی در سخنان خود ضمن تقدیر از مجتمع آموزش عالی علوم انسانی برای برگزاری این پیش همایش، خاطرنشان کرد: علوم انسانی نقشه راه حرکت جوامع است که اگر مبانی آن بر باطل شکل گرفته باشد، جامعه را به سمت سقوط پیش می‌برد و اگر مبانی آن درست باشند، موجب سعادت جوامع خواهند بود.

وی جهت دهی به حرکت جوامع را به دو شکل مستقیم و غیرمستقیم برگرفته از علوم انسانی دانست و ابراز داشت: حرکت هر جامعه بر اساس اسناد راهبردی است که توسط خود آن جامعه و یا توسط دیگران برای آن طراحی شده است. این اسناد بی شک بر اساس تحقیقاتی تدوین می شود که از علوم انسانی وام می گیرد. بنابراین این نقشه راه برخاسته از تحقیقات علوم انسانی و یا می‌توان گفت علوم انسانی نظام یافته است.

رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(قدس سره)، اجرایی شدن علوم انسانی در جامعه را نیازمند دو عنصر مهم خواند و گفت: نخستین عنصر مجریانی هستند که باید مبانی این علوم انسانی را پذیرا باشند. مجریان اگر تصویری از انسان داشته باشند که خلاف علوم انسانی باشند، در اجرای آن تعلل خواهند کرد. یکی از توطئه‌های دشمنان اسلام تربیت نسلی است که در مسند کار قرار گیرند در حالی که افکارشان با فکر آنان منطبق است. همانگونه که ما در سال‌های گذشته شاهد بودیم برخی افراد مسئولیت علوم انسانی در کشور را برعهده داشتند که هیچ جایگاهی برای حوزه های علمیه و علوم اسلامی در این علوم قائل نبودند.

وی عنصر دوم را فرهنگ سازی در جامعه نخبگان و فرهیختگان برشمرد و اذعان داشت: تا فرهنگ سازی لازم در جامعه به وجود نیاید، متولیان امکان اجرا ندارند. فرهنگ سازی خود از وظایف علوم انسانی است و به همین جهت به علوم انسانی علوم فرهنگی نیز گفته می شود. بنابراین ما در جهت‌دهی جامعه به سه اصل اسناد راهبردی، متولیان و فرهنگ سازی نیاز داریم که در هر سه مورد، علوم انسانی نقشی اساسی را ایفا می نماید.

آیت الله رجبی، شکل گیری علوم انسانی را مبتنی بر مبانی عام و خاصی دانست که این علوم را در مفاهیم، نظریات، توسعه، تحقیقات و جهت گیری‌ها به همان مسیر پیش می‌برند و افزود: تا این مبانی اصلاح نشود، سایر تلاش‌ها نیز در حوزه علوم انسانی مطلوب نخواهد بود. البته ممکن است به دلیل ذهنیتی که وجود دارد، مسیر تا حدی درست باشد؛ اما برای طی مسیری جامع و مطمئن باید از نگاهی مبنایی و نقادانه نسبت به مبانی غربی بهره مند بود.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم در جامعه اسلامی، بر اساس فرهنگی اسلامی که فرهنگ بی نظیر و متعالی برای رشد انسان در ابعاد مختلف دنیا و سعادت ابدی است حرکت نماییم، باید از مبانی شروع کنیم تا نمود آن در علوم انسانی و نظریات و مفاهیم مربوط به آن تجلی یابد. در این صورت هدف اصلی انقلاب اسلامی که به تعبیری هدف همه انبیای الهی است، رقم خواهد خورد و زمینه سازی برای حکومت جهانی حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه) فراهم خواهد شد.

رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(قدس سره) در پایان با تاکید بر نقش اساسی علوم انسانی در شکل گیری تمدن اسلامی، خاطرنشان کرد:‌ محتوای تمدن اسلامی در چهارچوب علوم انسانی ساخته می شود. تحقق تمدن نوین اسلامی بدون محتوای کافی ممکن نخواهد بود و اگر در این زمینه ضعف داشته باشیم، علوم انسانی غربی جایگزین مبانی اسلامی خواهند شد همانطور که در گذشته نیز تلاش‌هایی در این زمینه وجود داشته است.