جلسه تفسیر روز دوازدهم ماه مبارک رمضان

جانشین ریاست المصطفی در این جلسه به ادامه تفسیر سوره حمد پرداخت و ابراز داشت: در تفسیر آیه شریفه اهدنا الصراط المستقیم گفته شده است در زبان عربی صراط به مسیری گفته می شود که از مبدا به مقصد منتهی گردد و به راه های نیمه کاره صراط اطلاق نمی شود. بنا براین راهی که به غیر خدا برسد صراط نخواهد بود.

وی ادامه داد: در تفسیر مستقیم نیز گفته شد که ریشه از قوام دارد. صراط دارای اشکالی است که در برخی حالات هر چند به مقصد متصل است اما رهرو در آن به سرمنزل مقصود نمی رسد. گاهی این عدم توفیق به دلیل کمبود امکانات است و گاهی راهزنان انسان را از ادامه مسیر بازمی دارند. گاهی نیز انسان دچار خطا در تشخیص و گرفتاری در راه های فرعی و بیراهه می شود. بنابراین از خدا می خواهیم در صراط خود ما را از قوام و پایداری لازم و آنچه ما را به مقصد برساند، بهره مند نماید.

حجت الاسلام والمسلمین خالق پور با اشاره به شماری از نکات موجود در این آیه، یادآور شد: نکته نخست شروع آیه با دعا است. طبیعی است وقتی ما در آیات قبلی متذکر شدیم که تنها از خدا کمک می خواهیم، باید این نیاز را برای پیمودن مسیر نیز اعلام کنیم. بنابراین عقیده ای که عمل را به دنبال نداشته باشد، بی فایده خواهد بود.

وی با اشاره به اهمیت این دعا (اهدنا الصراط المستقیم) خاطر نشان کرد: انسان همواره در حال حرکت است. هرکاری که انسان انجام دهد یا حرکت به سوی خدا و یا دور شدن از اوست. حتی در خواب نیز سفارش شده است اعمالی انجام دهیم که انسان را به سوی خدا پیش برد. اهدنا الصراط المستقیم یعنی باطن همه شئون و اعمال زندگی، ما را به خدا نزدیک نماید.

جانشین ریاست المصطفی ابراز داشت: در این آیه به ما آموخته می شود اگر انسان از دیگری تقاضایی دارد، ابتدا باید ظرفیت های او را از لحاظ توانایی و شخصیتی بسنجد. در سوره حمد درخواست از خدا برای هدایت در مسیر مستقیم زمانی مطرح می شود که در آیات قبل از آن خداوند خود را به خوبی معرفی نمود و ما باور نمودیم همه قدرت و عظمت و خوبی ها در همه لایه های عالم هستی از جانب خداست و ما به این ایمان رسیدیم که تنها او را ستایش نماییم و فقط از او درخواست نماییم.

وی هدایت به صراط مستقیم را از نوع هدایت تکوینی برشمرد و گفت: ما دو نوع هدایت تکوینی و تشریعی داریم. در آیات قبلی ما از هدایت تشریعی خداوند بهره مند شده ایم و حال از خدا می خواهیم هدایت تکوینی خود را شامل حال ما نماید تا در تشخیص و حرکت در مسیر خود ما را یاری نماید.

حجت الاسلام والمسلمین خالق پور در تبیین نکته پنجم تصریح کرد: همه ما با شتاب به سوی خدا در حرکتیم. اما این حرکت دو مصداق دارد. نخست حرکتی است که با همراهی خداست و دوم حرکت در زمانی است که از خدا دور افتاده ایم و او را بسیار دور از خود می بینیم. اهدنا الصراط المستقیم ناظر به معنای نخست است. یعنی خداوند ما را به صراطی هدایت نماید که همواره حضور او را در کنار خود حس نماییم.

وی قرار گرفتن در صراط مستقیم را موجب مصونیت از وسوسه های شیطان دانست و اظهار داشت: قرآن کریم می فرماید شیطان گفت همه انسان ها بجز بندگان مخلص خدا را اغوا خواهد کرد و خداوند نیز فرمود شیطان به بندگان مخلصش دسترسی نخواهد داشت. کسی که حقیقتا در صراط مستقیم قرار گیرد از حیله های شیطان مصون شده و تا حد عصمت پیش می رود.

جانشین ریاست المصطفی در پایان صراط را ماهیت حرکت انسان خواند و گفت: صراط یک راه جدا از سبیل نیست که بگوییم می خواهیم از راه فرعی به راه اصلی برسیم. صراط یک صفت است و در حقیقت هویتی است که بر سُبُل قرار می گیرد. بنابراین هر حرکت و جنبشی که ما را به مقصد برساند یک صراط است. آنچه به عنوان پل صراط در قیامت مطرح است نیز چیزی به جز اعمال خود ما نیست. در دنیا نیز ما معبر خودمان هستیم و بر روی داشته های خود حرکت می نماییم.