جلسه تفسیر روز چهاردهم ماه رمضان

جانشین ریاست المصطفی در ادامه تفسیر سوره مبارکه حمد اظهار داشت: آخرین آیه از این سوره در حقیقت به تفسیر اهدنا الصراط المستقیم می پردازد. بنابراین بیان می کند صراط مستقیم راه کسانی است که از نعمت خدا بهره مند شدند.

وی ادامه داد:‌سوالی که پیش می آيد این است که نعمت خداوند شامل حال همه موجودات از جمله کفار و مشرکان می شود. مفسرین در جواب گفته اند مراد نعمت ظاهری که شامل همه می شود نیست بلکه منظور نعمت باطنی است.

حجت الاسلام والمسلمین خالق پور این آیه را تبیین جایگاه رهبری جامعه، یعنی نبوت و ولایت دانست و ابراز داشت: در ادامه آیه (غیر المغضوب علیهم) کلمه غیر در واقع صفت افراد نعمت گرفته اند است و استثنا نیست. یعنی به کسانی این نعمت داده شده که چنین صفتی دارند که نه مغضوب درگاه الهی هستند و دچار گمراهی نشده اند.

وی افزود: مغضوب به مجرمانی گفته می شود که درجه انحرافشان به حدی رسیده است که موجب خشم الهی و از درگاه الهی رانده شده اند و ضالین مجرمانی هستند که به این حد نرسیده اند. بنابراین این درجه که فرد دچار هیچ نوع انحراف و گمراهی نباشد تنها به اولیای الهی اختصاص دارد.

جانشین ریاست المصطفی اهمیت رهبری را یکی از نکات این آیه برشمرد و ابراز داشت: ما همواره در حال حرکتیم و نیاز به مرشد داریم. بنابراین پس از درخواست هدایت (اهدنا الصراط المستقیم) مسئله رهبری (صراط الذین انعمت علیهم…) مطرح می شود و از خداوند می خواهیم ما را به مسیر کسانی هدایت نماید که دچار هیچ انحراف و گمراهی نیستند.

وی سوره حمد مدخل و درآمدی بر قرآن کریم دانست و گفت: مقدمه معمولا چکیده و هویت فشرده کتاب را در خود بیان می نماید و عنوان فاتحةالکتاب توسط پیامبر(صلی الله علیه و آله) به این سوره اطلاق شده است. این سوره دریای از معارف اسلامی را دربر دارد و به تنهایی می تواند حجت را در همه حوزه ها بر ما تمام نماید.

حجت الاسلام والمسلمین در ادامه سخنان خود به تفسیر سوره بقره پرداخت و اظهار داشت:‌ پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) بیشتر زمان بعثت خود را در مکه سپری نمود بنابراین اکثر سوره‌های قرآن کریم مکی هستند. سوره بقره اولین سوره‌ای است که ۶ ماه پس از هجرت به پیامبر(صلی الله علیه و آله) نازل گردید. البته یک آيه از آن در حجةالوداع نازل شد که مکی است. این سوره ۲۸۶ آیه دارد و از سور طویل قرآن کریم به شمار می آید.

وی اذعان داشت: یکی از ویژگی‌های سوره بقره این است که اگر کسی این سوره را به طور کامل درک نماید، تفسیر و تبیین سایر سوره‌های قرآن برای او سهل خواهد شد. اولین آیه سوره بقره حروف مقطعه است. «الم» به صورت یک کلمه دارای معنی نیست اما هر کدام از حروف آن دارای معنی است.

سخنران جلسه با اشاره به بکار رفتن حروف مقطعه در ۲۹ سوره قرآن کریم تصریح کرد: اگر حرف های تکراری حذف شود تعداد حروف مقطعه آيات کریم ۱۴ حرف منحصر می شود. این کلمات مهمل و بی معنی نیستند زیرا در قرآن کریم هیچ حرف و کلمه زائد یا بی معنی وجود ندارند. بنابراین حتی روایت شده است هر کس تصور کند حروف مقطعه مبهم هستند خود را به هلاک انداخته است.

جانشین ریاست المصطفی تبیین ابعاد مختلف حروف مقطعه را نیازمند تحقیقات مفصل دانست و افزود: از سوی تلاش برای آشکار نمودن معنای این حروف به نوعی بی دلیل است چراکه مانند مخفی بودن محل دفن حضرت فاطمه زهراء(سلام الله علیها) اگر قرار بود مفهوم آن ها آشکار باشد دلیلی وجود نداشت که خداوند به این شکل آنها را بیان نماید. حروف مقطعه قطعا بار معنایی سنگینی دارد که خداوند در یک عبارت فشرده محدود در آغاز ۲۹ سوره قرار داده است و انشالله پس از ظهور حضرت ولی عصر(عجل الله تعالی فرجه) توسط ایشان تبیین خواهد شد.