جلسه شرح ادعیه صحیفه سجادیه روز بیست و پنجم ماه مبارک رمضان

رئیس جامعةالمصطفی در این جلسه با اشاره به معارف بالایی که نسبت به عالم هستی، مبدا عالم و ویژگی‌های این جهان و سیر انسان در آن در فرازهای دعاهای صحیفه سجادیه بیان شده است، خاطرنشان کرد:‌ یکی از ویژگی‌های دعا که کمک می‌کند به اجابت نزدیک‌تر باشد و اثر دعا بر دل و جان انسان بیشتر باشد، اقرار به تقصیر خود و عظمت پروردگار و حمد و ثنای خدای تعالی در دعا و مناجات است.

وی سپس به تشریح ادامه دعای نخست صحیفه سجادیه پرداخت و اظهار داشت: امام سجاد(علیه السلام) در این دعا پس از حمد و ثنای الهی بیان نمود خداوند این عالم را به تجلی قدرت و مشیت خود خلق نمود. این عالم محصول تجلی اسم قادر خداوند و تجلی مشیت و اراده خداست. بدون اراده و از سرناچاری این عالم پدید نیامده است.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر عباسی افزود: پس از خلق عالم خداوند جهان هستی و ما را به راهی هدایت نمود که به خودش ختم می‌شود (انا لله و انا الیه راجعون). در آيات مختلف قرآن مکررا خداوند تاکید می‌کند رجوع و صیرورت ما به سمت حقیقت الهی است. امام(علیه السلام) نیز در ادامه دعا می‌فرماید (ثُمَّ سَلَكَ بِهِمْ طَرِيقَ إِرَادَتِهِ). یعنی موجودات عالم را به راهی هدایت کرد تا او را طلب نمایند و تمام عالم در حرکتی از سر شوق به سوی او در حال حرکت است(وَ بَعَثَهُمْ فِي سَبِيلِ مَحَبَّتِهِ).

وی با اشاره به اینکه گاهی انسان در تشخیص معشوق و مطلوب خود دچار اشتباه می‌شود، اظهار داشت: امام خمینی(قدس سره) می‌فرماید افرادی که به دنبال مال و جاه حرکت می‌کنند نیز دچار اشتباه در مصداق شده‌اند، و الا آنان نیز مانند همه انسان‌ها مطلوب را همان کمال مطلق می‌دانند.

رئیس جامعةالمصطفی یادآور شد: امام سجاد(علیه السلام) در ادامه به نظم و چینشی در عالم اشاره می‌نماید که موجودات تنها می‌توانند در همان چهارچوب حرکت نمایند ( لَا يَمْلِكُونَ تَأْخِيراً عَمَّا قَدَّمَهُمْ إِلَيْهِ ، وَ لَا يَسْتَطِيعُونَ تَقَدُّماً إِلَى مَا أَخَّرَهُمْ عَنْهُ). همه موجودات در این نظام منظم و عالمانه قرار دارند و هیچ کدام از ما نمی‌توانیم در چینش نظامات عالم تصرفی نماییم. در عالم هستی چیزی به نام اتفاق و تصادف وجود ندارد و همه چیز بر اساس یک معیار عالمانه از سوی خدا مقدر شده است.

وی در تشریح فراز ( وَ جَعَلَ لِكُلِّ رُوحٍ مِنْهُمْ قُوتاً مَعْلُوماً مَقْسُوماً مِنْ رِزْقِهِ ، لَا يَنْقُصُ مَنْ زَادَهُ نَاقِصٌ ، وَ لَا يَزِيدُ مَنْ نَقَصَ مِنْهُمْ زَائِدٌ ) تصریح کرد: خداوند در این عالم روزی و بهره‌مندی‌هایی را برای همه موجودات در نظر گرفته است اما گاهی ما برای دست یافتن به بیشتر از آن تلاش بیش از حد می‌نماییم و گاهی نیز دچار تفریط می‌گردیم. خدای عالم یک روزی مشخص برای موجودات قرار داده است که نه کسی می‌تواند مانع آن شود و نه می‌توان به بیشتر از آن رسید. معنی این سخن جواز بیکاری و بی عملی ما نیست بلکه انسان باید توجه داشته باشد همه برخورداری‌های انسان در این دنیا محاسبه شده است و انسان نباید برای رسیدن به بیش از آن خود را به آب و آتش بزند.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر عباسی ادامه داد: همانگونه که خداوند مقدار بهره‌مندی ما در این عالم را تعیین کرده است، فرصت و اجل ما نیز در اختیار او قرار دارد ( ثُمَّ ضَرَبَ لَهُ فِي الْحَيَاةِ أَجَلًا مَوْقُوتاً). باید توجه داشت این نگاه توحیدی منافاتی بر اختیار انسان و تلاش او در این عالم ندارد. ما به تلاش برای کسب روزی حلال امر شده‌ایم اما اگر توفیقی بدست آوردیم باید بدانیم همه چیز از سوی خدا بوده است و برای هیچ موجودی غیر از خدا در عالم اصالت قائل نشویم.

وی با اشاره به تعیین کننده بودن عمل ما در فرصت زندگی، ابراز داشت: هر انسانی فرصت محدودی در اختیار دارد که با گذشت سالیان زندگی قدم به قدم به نتیجه و سرانجام راه نزدیک‌تر می‌شود تا اینکه این فرصت به پایان برسد و یا به پاداش فراوان دست یابیم و یا به عذابی که وعده داده شده دچار شویم (وَ نَصَبَ لَهُ أَمَداً مَحْدُوداً ، يَتَخَطَّأُ إِلَيْهِ بِأَيَّامِ عُمُرِهِ ، وَ يَرْهَقُهُ بِأَعْوَامِ دَهْرِهِ ، حَتَّى إِذَا بَلَغَ أَقْصَى أَثَرِهِ ، وَ اسْتَوْعَبَ حِسَابَ عُمُرِهِ ، قَبَضَهُ إِلَى مَا نَدَبَهُ إِلَيْهِ مِنْ مَوْفُورِ ثَوَابِهِ ، أَوْ مَحْذُورِ عِقَابِهِ).

رئیس المصطفی رشد خوبی‌ها را سنت و قانون حاکم بر نظام هستی خواند و اذعان داشت: انسان به مقدار عمل بدی که انجام می‌دهد عقاب می‌گردد اما اگر خوبی صورت گرفت، خداوند آن را چند برابر پاداش می‌دهد (لِيَجْزِيَ الَّذِينَ أَسَاوا بِمَا عَمِلوا وَ يَجْزِيَ الَّذِين أَحسَنُوا بِالْحُسْنَي). این نشانه عدالت خداست(عَدْلًا مِنْهُ). خدای تعالی هیچ صفت معیوبی ندارد و رحمت محض است و غضب او نیز از سر رحمت است(تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُهُ) و نعمت‌هایش پی در پی است (وَ تَظاَهَرَتْ آلَاؤُهُ).

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عباسی در پایان اظهار داشت: امام زین‌العابدین(علیه السلام) در این دعا به ما می‌آموزد دنیا را چگونه ببینیم و چه تفسیری از آن داشته باشیم. امیدواریم خداوند به ما توفیق عمل به این یافته‌ها را اعطا نماید و ما را از موانعی که در برابرمان وجود دارد به لطف خود محافظت فرماید.