جامعه المصطفی جزو مراکز پیشرو در پرداختن به فقه‌های تخصصی است

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عباسی فقه و تربیت را یک موضوع روزآمد و مورد نیاز جامعه دانست و خاطرنشان کرد: حقیقتا مسئله تربیت، رشد و شکوفایی استعدادهای انسانی با تفسیری که مکاتب مختلف از انسان و خصوصیات او دارند، چه افرادی که قائل به وجود استعدادها، فطرت و زمینه‌های پیشین در وجود انسان هستند که باید این استعدادها به فعلیت برسد و چه حتی افرادی که قائل‌اند که آدمی لوح سفیدی است و هیچ نقش پیشینی ندارد و از استعداد و فطرت پیشینی برخوردار نیست و بر حسب تربیت ساخته می‌شود؛ از مسائل مهم و مشترک میان همه فرهنگ‌هاست.

وی ادامه داد: نقش تربیت، رشد، پرورش و شکل دادن به وجود انسانی برای همه انسان‌ها، مکتب‌ها و همه نظام‌های تربیتی یک مسئله مهم است و لذا تربیت یک مسئله عمومی از گذشته تا به امروز تلقی می‌شود.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر عباسی با تاکید بر مسئله تربیت، اظهار داشت: امروزه ابزارهای متنوع، تاثیرگذار و کارآمدتری برای شکل دادن به شخصیت انسان‌ها شناسایی و به کار گرفته شده و بر همین اساس گفته می‌شود مسئله تربیت یک مسئله مورد نیاز بشر است.

وی فقه را موجب انتظام بخشی به رفتارهای انسان‌خواند و خاطرنشان کرد: فقه ما به عنوان دانشی است که رفتارهای آدمی و احکام رفتارهای مختلف انسان را سامان می‌دهد که این رفتارها می‌تواند رفتارهای فردی و اجتماعی باشد. درست است که فقه وظایف ما را تعیین می‌کند، اما در حقیقت به رفتارهای انسان انتظام می‌بخشد و چارچوب رفتارها را مشخص می‌کند.

رئیس جامعةالمصطفی با مبتنی دانستن فقه بر واقعیت‌های وجودی، تصریح کرد: قطعا وقتی احکام، خود را در قالب رفتارهای انسانی و جمعی نشان می‌دهند، در شکل گرفتن شخصیت انسان، فعلیت یافتن قوا و استعدادهای آدمی نقش‌آفرین هستند و اصولا هدف از این انتظام بخشی به رفتارها هم همین بوده است.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر عباسی با تاکید بر اثرگذاری فقه در محیط جمعی زندگی بشر اظهار داشت: تاثیری که این فقه بر دیگران در محیط جمعی زندگی بشر دارد در هدف گذاری این قوانین و احکام لحاظ شده است، اما غالبا این رفتارها بر روی انسان و آنچه که ما از آن به عنوان تربیت یاد می‌کنیم، اثر می‌گذارد.

وی با اشاره به پیوند وسیعی که میان فقه و تربیت وجود دارد، ابراز داشت: پیوند میان فقه که نظام رفتاری انسان است با تربیت که شکل گرفتن شخصیت آدمی است، پیوندی وسیع و عمیق است و جا دارد که این مهم مورد توجه قرار گیرد و بر همین اساس است که باید گفت ما نیاز به بازخوانی میراث فقهی خود از این منظر داریم.

رئیس جامعةالمصطفی پرداختن به رشته‌های تخصصی فقه‌ را ضروری برشمرد و گفت: تجمیع همه قوانین و احکام فقهی در این شکل‌گیری شخصیت تاثیرگذار هستند، به گونه‌ای که اگر با این نگاه فقهی به تمامی ابعاد مختلف احکام، نگاهی داشته باشیم متوجه چنین رویکرد تربیتی و شکل‌گیری شخصیتی خواهیم شد و لذا آنچه امروز تحت عنوان فقه‌های تخصصی که یکی از آن‌ها فقه تربیتی است؛ یاد می‌شود متوجه مورد نیاز بودن چنین دانش روزآمد و کارآمدی که برای جامعه علمی و افق آینده جامعه بشریت تاثیر گذار است؛ خواهیم شد.

حجت الاسلام دکتر عباسی اظهار داشت: انتخاب این موضوع توسط مسئولان این همایش جای تقدیر دارد و امیدواریم که آثار علمی که در این همایش فراهم شده بتواند گامی در مسیر رو به جلویی در این راستا باشد و دست‌مایه‌ای را برای تحقیقات بعدی و یافته‌های دقیق‌تر آینده ارائه کند.

وی با اشاره به پیشگامی جامعةالمصطفی در عرصه ارائه فقه‌های تخصصی، خاطرنشان کرد: مسئله فقه‌های تخصصی به ویژه در دهه‌های اخیر مورد توجه مراکز علمی و از جمله جامعةالمصطفی قرار گرفته است و جامعةالمصطفی از مراکز علمی پیشگام در طراحی و ارائه فقه‌های تخصصی نیز بوده است.
رئیس جامعةالمصطفی در ادامه تصریح کرد: البته که هنوز در ابتدای این مسیر قرار داریم و نمی‌شود آن پختگی که در ابواب کهن فقهی می‌بینیم حتما در این ابواب نوپدید هم دیده شود که این مهم نیاز به دانش عمیق‌تر و نظریه‌پردازی، تلاش‌ها و تدوین منابع جدید برای صاحب‌نظران و افرادی دارد که می‌خواهند در این عرصه‌های جدید ورود پیدا کنند.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر عباسی با تاکید بر لزوم تلاش بیشتر در برخی عرصه‌های فقهی، اظهار داشت: در عرصه‌های فقهی مانند فقه عبادی دست‌مایه‌های قوی‌تری در اختیار داریم، اما واقعیت این است که در حوزه‌ی فقه اقتصادی با نگاه به پدیده‌های اقتصادی نو و در فقه سیاسی با نگاه به اندیشه‌های سیاسی معاصر، برای نظام دادن به قدرت، حکومت و حاکمیت، باید تلاش‌های فراوانی انجام داد.

وی فقه تربیتی را از نیازهای مهم امروز برشمرد و عنوان کرد: در عین حال دست‌مایه‌های بسیار ارزشمندی در میراث ما وجود دارد، اما تدوین این فقه‌های جدید نیاز به تلاش‌های جدید هم دارد. یکی از این عرصه‌ها، فقه تربیتی در کنار فقه بهداشت و سلامت، محیط زیست، خانواده و… است که این‌ها موضوعاتی هستند که امروزه جامعه انسانی با آن‎‌ها مواجه است و ما این ادعا را داریم که فقه در حقیقت نسخه کامل نظام زندگی بشر است و بایستی به این عرصه‌های عنوان شده، ورود پیدا کنیم. این در حالی است که در متون منابع ما اشاره‌هایی برای هر یک از این ابعاد شده است.

رئیس جامعةالمصطفی با اشاره به استعدادها و قابلیت‌های پیچیده در وجود انسان، اظهار داشت: نکته‌ای که در ارتباط با تربیت مطرح است و باید به آن توجه داشت، این است که بر اساس منابع الهی و وحیانی، آدمی دارای فطرت است و معتقدیم که خداوند در وجود این موجود پیچیده استعدادها و قابلیت‌هایی نهاده است و او را به درستی و با ملاحظه همه ظرافت‌هایش ایجاد کرده و تمایلات خوب و منفی را هم به او آموخته است.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر عباسی بیان کرد: در این وجودی که از چنین پیشینه‌ای برخوردار است، آن فردی به هدف خود می‌رسد که به فکر تزکیه، رشد و تربیت این استعدادها باشد و این استعدادها را بشناسد و آن‌ها را رشد دهد و در مقابل نیز فردی به نتیجه نمی‌رسد و ناامید خواهد شد که این ظرفیت‌ها را ویران کند و این وجود دارای استعدادها را معطل گذارد و یا او را در مسیر مناسب قرار ندهد.

رئیس جامعةالمصطفی تاکید کرد: فقه ما در عرصه‌های مختلف از جمله مسائل عبادی، به ابعاد تربیتی توجه دارد و حتی در همین فقه جزایی و کیفری ما نیز به ابعاد تربیتی توجه شده است و جریمه‌هایی که صورت می‌گیرد تنها یک جریمه شخصی نیست بلکه برخی از آنها برای تربیت خود انسان پیش‌بینی شده و برخی نیز برای این است که از آسیب‌های جامعه پیشگیری کند.

رئیس جامعةالمصطفی با تاکید بر ضرورت نگاه تربیتی به جزای فقهی، یادآور شد: در واقع باید بر روی مجازات‌ها نگاه تربیتی شود و فقه و جزای فقهی نیز از نگاه تربیتی در نظر گرفته شود. اعمال این مجازات‌ها برای انتقام گرفتن از کسی نیست که اگر کسی مرتکب خطایی شد، مجموعه‌ای بخواهد از او انتقام بگیرد بلکه هدف از این مجازات‌ها، تربیت جامعه است.

حجت الاسلام دکتر عباسی با تاکید بر اینکه احکام جزایی و کیفری هم قابلیت دارند تا از منظر تربیتی، بازخوانی و در فقه و تربیت دیده شوند، افزود: مباحث فقه اقتصادی، همچون صدقه دادن و … تماما دارای آثار اجتماعی، اقتصادی و تربیتی هستند و لذا نگاه تربیتی به این ابعاد و گردآوری و تنظیم نوین این موارد برای ما یک افق جدیدی را در فقه فراهم می‌کند.

وی اظهار داشت: فقه‌های نو و تخصصی با احساس به چنین نیازی، شکل گرفته‌اند و جا دارد که مراکز علمی ما بر روی این موضوعات بیش از پیش تمرکز داشته باشند، البته کمک گرفتن از نظریه‌های تربیتی هم می‌تواند ما را در مسیر شکل دادن این فقه‌های تربیتی پیش برد.
رئیس جامعةالمصطفی با اشاره مشکلاتی که به دلیل عدم توجه به تربیت اعتقادی کودکان در جامعه شاهد هستیم، بیان کرد: در تربیت اعتقادی فرزندان، مربیان و والدین باید توجه لازم را داشته باشند و اگر برای آموزش اعتقادی صحیح به فرزندان اقدامات خوبی صورت نگیرد، قطعا والدین با مشکلاتی مواجه خواهند.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر عباسی ادامه داد: ما امروزه در یک مواجهه تمدنی قرار داریم و در یک تقابل تمدنی ورود پیدا کرده‌ایم، یک تمدن مهاجم، انحصارگرا و سلطه‌جویی که در همه ابعاد زندگی بشر از نگاه انسان به جهان تا رفتارهای تربیتی، اخلاقی، اجتماعی و خانوادگی خود را تمدن منحصر به فرد، مسلط و تعیین کننده می‌داند و مفاهیم، هنجارها، رفتارها، ارزش‌ها، نهادها و روابط اجتماعی را تعیین می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: امروزه شاهد هستیم که در مسئله پوشش و حجاب، افرادی بر این باور هستند که همان ارزشی که ما تعیین می‌کنیم و آن را ارزش و رفتار درست می‌دانیم بایستی رعایت شود و اگر جامعه‌ای آن را رعایت نکند، محکوم می‌شود و این رفتار خود را معیاری برای سایر انسان‌ها قرار می‌دهند.

رئیس جامعةالمصطفی با اشاره به رویارویی فرهنگی و تمدنی غرب با جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: در واقع مشکل آن‌ها حجاب بانوان نیست بلکه آن‌ها این کار را نماد یک فرهنگ و تمدن می‌دانند که در مقابل تمدن غربی شکل گرفته است و این مسأله را نماد تقابل تمدنی و فرهنگی می‌دانند و به همین جهت است که بر روی آن حساس هستند و حاضر نیستند که آن را تحمل کنند و تا این اندازه بر روی این موضوع سرمایه‌گذاری انجام داده‌اند که در رقابت با نمادها و روایت‌ها دست برتر شناخته شوند و آن‌ها تعیین کننده این ارزش‌ها باشند.

وی توجه به قرار داشتن در یک مواجهه سنگین فرهنگی و تمدنی در مسئله تربیت را ضروری خواند و عنوان کرد: تمدن غربی حتی در همین رفتارهای به ظاهر شخصی نیز خود را تعیین کننده و محور می‌داند و انتظار دارد که دیگران هر آنچه را آن‌ها به عنوان ارزش و نماد تعیین کرده‌اند، بپذیرند.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر عباسی در پایان با تاکید بر وعده الهی پیروزی جبهه حق، تاکید کرد: نباید از این مواجهه ترسید و نگران شد، چرا که از آنجا که ما باور داریم که سخن خدا و احکام الهی حق است و مطابق با حقیقت عالم است، پس این حق غلبه خواهد کرد و پیروز خواهد شد و استقامت در مسیر حق و ارائه کردن این تربیت حق و نگاه حق قطعا با غلبه همراه است و نباید از این مواجهه نگران شد.