وی در ابتدا به روایتی از امام رضا علیه السلام اشاره کرده و بیان داشت : امام فرمودند عقل انسان مسلمان کامل نمی شود مگر اینکه این ده خصلت را داشته باشد.
حجت الاسلام والمسلمین بناری در توضیح این حدیث اظهار داشت: عقل در فرهنگ اهل بیت(علیهم السلام)، مسئله پر اهمیتی است و اگر کسی بخواهد در زمینه های معنوی رشد نماید، لازم است ابتدا از جهت عقلانی رشد کافی پیدا کند. در هیچ دینی از ادیان الهی و به طور خاص، در هیچ مذهبی از مذاهب اسلامی، همانند مذهب جعفری، روی عقل تاکید نشده است. قرآن نیز پیرامون این مسئله، تاکیدات فراوانی داشته و کلید واژه های بسیاری را به کار برده است. از واژه هایی که قرآن کریم بدان اشاره کرده است می‌توان تعقل، تفکر ، تدبر ، نظر و حتی تفقه را نام برد.
وی ادامه داد: در این آیه به این کلید واژه اشاره شده است : و ویجعل الرجس علی الذین لایعقلون(یونس ۱۰۰). بدان معنا که اگر عقل در کسی رشد نکند، رجس و پلیدی بر وی مسلط شده و از جهت معنوی سقوط می کند. به بیان دیگر، امتیاز انسان بر حیوانات، تعقل است. به همین جهت امام رضا (علیه السلام) با اهتمامی ویژه می فرمایند : عقل انسان مسلمان کامل نمی شود مرگر اینکه ده خصلت را داشته باشد. جالب است بدانید که انسان دو نوع عقل دارد. عقل معاد و عقل معاش. عقل معاش، در فرهنگ غربی ها، عقل حسابگری است بدان معناست که کجا سود و منفعت بیشتری است. اما عقلی که اسلام و ائمه علیهم السلام روی آن تاکید دارند، عقل معاد است. العقل ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان . عقل آن است که مایه عبودیت انسان شده و بهشت را برای وی به ارمغان آورد.
رئیس مجتمع آموزش عالی علوم انسانی اسلامی خاطرنشان کرد: تمام ویژگی هایی که امام رضا علیه السلام برای فرد عاقل می فرمایند، ویژگی هایی معنوی و اخلاقی است. به همین جهت است که تفکر ساعه، بهتر از هفتاد سال عبادت است. بنابراین شایسته است که دوستان، یک برنامه برای تفکر و اندیشیدن داشته باشند. بامقدماتی که بیان شدبه ده خصلتی که حضرت فرمودند اشاره کردند. عقل مرد مسلمان كامل نمي شودمگر اينكه ده خصلت در او باشد. اول ؛ خير از او اميد رود، دوم (مردم) از شرّش در امان باشند. ۳_خير اندك را از ديگران زياد شمارد ۵_خير بسيار را از سوى خود اندك انگارد. ۶_از حاجتهايى كه از او مىطلبند به ستوه نيايد ۷_ در طول عمرش از طلب دانش دلتنگ نشود.۸_ تنگ دستی وفقیری در راه خدا نزد او خوشتر از توانگرى باشد ۹_ خوارى در راه خدا را از عزّت همراه با دشمن او دوستتر دارد، گمنامى براى او دلانگيزتر از نامدارى باشد. (۶) سپس. (امام) عليه السّلام فرمود: دهم، و دهمى چيست؟ عرض كردند: چيست؟ (امام) عليه السّلام فرمود: كسى را ننگرد مگر آنكه بگويد: او از من بهتر و پرهيزگارتر است، و به راستى، مردم (نسبت به او) دو گونهاند: مردى كه از او بهتر و پرهيزگارتر است و مردى كه از او بدتر و پستتر است. پس اگر مردى را بيند كه از او پستتر و بدتر است گويد: شايد باطنش بهتر باشد و خوبى او كه اين خوش باطنى است براى او بهتر است امّا خوبى من آشكار است و همين آشكار بودن خوبى براى من بدتر است ؛ و اگر كسى را بيند كه از او بهتر و پرهيزگارتر باشد نسبت به او فروتنى كند تا به (مقام) او برسد، و چون چنين كرد، شكوهش والايى گيرد و خيرش پاكيزه شود و نامش نيكو گردد و بر مردم روزگارش سرورى و سيادت كند.
Δ