پروفسور گلشنی در این نشست علمی با اشاره به سابقه تاریخی ارتباط علم و دین، ابراز داشت: در زمان تمدن یونان باستان، فلسفه متافیزیکی بر تمام علوم حاکم بود. در تمدن اسلامی نیز دیدگاه حاکم بر علوم، جهان بینی اسلامی بود و دانشمندان کار علمی خود را به نوعی عبادت می پنداشتند. این دیدگاه تا ابتدای تمدن جدید نیز مشهود بود تا اینکه حدود دویست سال پس از عصر نیوتن و با فرارسیدن قرن نوزدهم، شاهد ظهور برخی فیلسوفان ملحد و طرح دیدگاه‌هایی همچون پوزیتیویسم و داورینیسم بودیم.
وی ادامه داد: در قرن بیستم این باور پدید آمد که علم می‌تواند پاسخ هر سوالی را ارائه نماید؛ اما پس از جنگ جهانی اول که به کشته شدن میلیون‌ها انسان منجر شد، افرادی همچون راسل اظهار داشتند اگر علم به مسیر فعلی خود ادامه دهد، بشریت آینده‌ای نخواهد داشت. در نیمه دوم قرن بیستم نیز دانشمندانی مانند انیشتین، به تبعات ناگوار این رویکرد علمی اذعان کردند.
پروفسور گلشنی در ادامه خاطرنشان کرد: در ادامه این روند، شخصیتی همچون هوپر، علم را ناتوان از پاسخگویی به سوالات اساسی بشر دانست. پس از آن نیز آثاری در باب محدودیت علم بشری نگاشته شد. همچنین مشکلات علم پوزیتیویسمی همچون کنار گذاشتن علوم غیر حسی، طرد مسائل اخلاقی در کارکردهای علمی و استثمار طبیعت و جوامع بشری روشن گردید.
وی افزود: یکی از مسائل مهم مطرح شده در این زمینه این است که با وجود حاکم بودن اصولی مشخص در هر نظریه علمی، نظریه‌های متفاوتی می‌توان ساخت که یک پدیده تجربی را توضیح دهد. برای مثال در فیزیک کوانتوم، دو نظریه اتفاق و علیت به صورت همزمان مطرح است.
سخنران نشست با اشاره به غفلت جوامع علمی جهان اسلام و به ویژه ایران از ورود فلسفه به حیطه علم فیزیک در مراکز علمی طراز اول جهان، تصریح کرد: اکنون در دانشگاه های آکسفورد و کمبریج، فیزیک دانان و فلاسفه به هم اندیشی درباره مسائل اساسی جهان مشغول هستند.
وی با اشاره به موج بازگشت به الهیات و دین نزد سرآمدان علم، ابراز داشت: این اندیشمندان طراز اول اذعان دارند باید یک چتر گسترده معنوی بر تمام حوزه‌های علمی سایه افکند. حتی برخی از دانشمندان به موضوع الهام یا مدیتیشن اعتقاد راسخ دارند. در دهه‌های اخیر، کتاب‌های بی شماری توسط دانشمندان طراز اول خداباور نگارش یافته است که به مسائلی همچون ماهیت غیرمادی روح می‌پردازد در حالی که دلیل اصلی ملحدان برای انکار خداوند، نفی هرچیز غیرمادی است. ویتل، فیزیکدان طراز اول عصر حاضر، اظهار می‌دارد شاید بتوان در فیزیک نظریه ریسمان را به سرانجام رساند اما هرگز نمی‌توان پاسخی برای شعور و روح انسانی ارائه نمود.
پروفسور گلشنی با اشاره به تاسیس انجمن اروپایی علم و الهیات در سال ۱۹۸۶، اذعان داشت: این انجمن هر دو سال یکبار در یکی از شهرهای اروپا کنفرانسی را با حضور دانشمندان درجه اول علوم مختلف برگزار می نماید و به وضوح مشاهده می شود دانشمندان غربی به الهیات و فلسفه با دیدگاه حکمت طبیعی بازگشته‌اند. نکته جالب این است که آرای دانشمندان مسیحی و یهودی در موضوع رابطه علم و دین، با ما اشتراکات فراوانی دارد.
نویسنده کتاب علم و دین در افق جهان بینی توحیدی، با اشاره به انتشار این کتاب توسط انتشارات جامعةالمصطفی و ترجمه آن به زبان های عربی و انگلیسی، ابراز داشت: کتاب مذکور از سوی فیلسوفان انگلیسی و امریکایی به شدت مورد تحسین قرار گرفته است و یکی از فیلسوفان انگلیسی در پیامی به من اظهار داشت با وجود اختلافات سیاسی که میان ما وجود دارد، بسیار خوشحالیم که از لحاظ فلسفی این مقدار به یکدیگر نزدیک هستیم.
شایان ذکر است در ادامه این مراسم از کتاب علم و دین در افق جهان بینی توحیدی و ترجمه های آن به زبان عربی و انگلیسی رونمایی شد و همچنین از تلاش های علمی پروفسور گلشنی توسط رئیس جامعةالمصطفی تقدیر به عمل آمد.
Δ