بررسی شرح و تحلیل تربیتی متن زیارت اربعین

در این نشست علمی آقایان محمدآصف حکمت و محمدصادق عادلی کارشناسان و آقای نعمت الله عترت دبیر علمی بود.

نشست با تلاوت قرآن کریم توسط آقای زکریا فصیحی آغاز شد و سپس بعد از طرح نشست توسط دبیر علمی آقای عادلی در مورد جایگاه سندی متن زیارت اربعین صحبت نمود و گفت: سند زیارت اربعین یک سند متصل است و دارای پنج طبقه از راوی تا امام صادق علیه السلام می‌باشد. در سلسله سند محمد ابن هارون تلعکبری است که فرد مورد اعتماد و ثقه می‌باشد، نفردوم، محمد بن علی بن معمر است که این شخص در کتب رجالی حدیث شیعه، ناشناخته است و مورد توثیق قرار نگرفته است اما وی نیز به جهت اینکه ثقات در موارد متعددی از وی حدیث نقل کرده است، دلیل بر این است که وی ثقه بوده است والا افراد موثق از وی به صورت مکرر و زیاد نباید حدیث نقل می‌کرد. براساس این مبنا که کثرت نقل ثقات از فردی ناشناخته دلیل بر ثقه بودن وی می باشد، سند زیارت اربعین در طبقه دوم ایراد ندارد، در طبقه سوم سند، علی ابن مسعده و حسن بن فضال است، حسن بن فضال ثقه است. ولی علی بن مسعده ناشناخته است ایرادی وجود ندارد زیرا یکی از روایان که حسن فضال باشد، ثقه است، بنابراین سند زیارت اربعین از اعتبار سندی برخوردار است.

در ادامه آقای حکمت پیرامون نقش تربیتی زیارت اربعین از نگاه ساختاری توضیح داد و گفت: از نظر ساختاری زیارت نامه اربعین در سه قسمت قرار دارد بحش اول معرفی سیمای امام حسین علیه السلام است، که درآن امام به عنوان ولی معرفی شده است ولی الله بالاترین عنوان و شایسته‌ترین ظرفیت برای تجلی ارزشهای دینی است و می توانیم از آن به عنوان مبانی تربیت یادکنیم، بخش دوم مربوط به مقاصد و اهداف تربیت است که در آن هدف اصلی تربیت نجات انسان از دام جهالت و گمراهی است، «لیستنقذ عبادک من الجهاله و حیره الضلاله» است و بخش سوم مربوط به روش‌ها و اصولی است که در جمله «فاعذر فی الدعا و منح فی النصح» است، امام علیه السلام عذری برای هیچ کسی باقی نگذاشته و از خیر خواهی خود حتی نسبت به دشمنان دریغ نورزید.