درس اخلاق واحد آشتیان با سخنرانی معاون فرهنگی تربیتی المصطفی

حجت‌الاسلام و المسلمین صالح با اشاره به آیه شریفه «وَلَکُمْ فِیهَا جَمَالٌ حِینَ تُرِیحُونَ» اظهار داشت: این آیه اشاره به جمال و زیبایی در گوسفندان دارد. واژه «جمال» در قرآن تنها یک بار آمده و آن نیز در همین آیه است. اگر کسی از جوانان امروز بپرسد که دنیا در حال پیشرفت است و اسلام هنوز از گوسفند و مانند آن سخن می‌گوید، پاسخ این است که در همین گوسفندها درس‌های عمیقی نهفته است.

وی ادامه داد:  نخستین درسی که از گوسفند می‌آموزیم، حرکت و پویایی است. انسان نباید تنبل و بی‌تحرک باشد، زیرا ارزش او در میزان فعالیت و تلاش اوست. امام سجاد علیه‌السلام سه چیز را در کیسه خود داشت:درهم (پول نقد)، غذا و سوخت (انرژی). ایشان شبانه به خانه نیازمندان می‌رفت و به آنان کمک می‌کرد. پشت امام بر اثر حمل آذوقه پینه بسته بود. این یعنی حرکت و تلاش مستمر برای خدا. باید از چنین روحیه‌ای درس گرفت.

معاون فرهنگی تربیتی المصطفی میر حامد حسین هندی، صاحب کتاب گرانسنگ عبقات الانوار را نمونه‌ای از عالم تلاشگر و متفکر خواند و اذعان داشت: او در سرزمین هند، در میان ادیان و مذاهب گوناگون، با سخت‌کوشی و دقت علمی به دفاع از معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام پرداخت. باید دست‌کم یک‌بار مانند حج به هند سفر کرد و از نزدیک آن سرزمین را دید تا تنوع فکری، فرهنگی و دینی آن‌جا را شناخت.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: امروز طرح تحول فراوان است، اما آنچه نیاز داریم، انسان تحول‌آفرین است. در حدیث آمده است: «کل عین باکیةٌ إلا عینٌ بکت من خشية الله» و «عینٌ سهرت فی طاعة الله». چشمی که در راه خدا بیدار بماند، ارزشمند است. پس باید از گوسفندها حرکت و تلاش را بیاموزیم.

حجت الاسلام والمسلمین صالح دومین درس را کار گروهی و حرکت جمعی دانست و اظهار داشت: گوسفندها همیشه با هم حرکت می‌کنند و این نشان از هماهنگی و هم‌افزایی دارد. انسان نیز باید روحیه همکاری و همدلی را در خود پرورش دهد. سومین درس، هدفمندی است. گوسفند می‌داند کجا می‌رود و برای چه می‌رود. او برای یافتن علف حرکت می‌کند. انسان نیز باید در زندگی اهداف روشنی داشته باشد. انسان باید دست‌کم پنج هدف در زندگی خود تعیین کند: یک هدف معنوی که دوری از گناه و قرب به خداست؛ دو هدف علمی که برای پیشرفت و دانایی است؛ سه هدف اشتغال مانند مهندس شدن، مبلغ، محقق یا سخنران شدن؛ چهار هدف ازدواج و پرورش نسل صالح، همان‌گونه که علی و فاطمه علیهماالسلام زینب کبری را پرورش دادند؛ و پنجم هدف تربیتی، فرزندآوری و تربیت نسل شایسته‌ای که مانند سید مرتضی و سید رضی در خدمت دین باشند.

وی در تبیین چهارمین نکته اظهار داشت: نکته بعدی روحیه رهبری و مدیریت است. گوسفندان با نظم و پیروی از رهبر خود حرکت می‌کنند و این نشانه وجود ساختار و هدایت است. البته نباید از هر کس پیروی کرد. پنجمین نکته نیز تولیدکننده بودن است. انسان نباید همچون مورچه فقط ذخیره‌کننده باشد، بلکه باید مانند زنبور عسل از گل‌های نیکو بهره گیرد و عسل تولید کند. انسان مفید آن است که برای جامعه محصولی ارزشمند به ارمغان آورد.

معاون فرهنگی تربیتی المصطفی ششمین ویژگی را استقلال دانست و گفت: گوسفند با تکیه بر خود با روی پای خود به چراگاه می‌رود و برمی‌گردد. این روحیه استقلال و خوداتکایی، نشانه جمال در وجود اوست. انسان مؤمن نیز باید چنین روحیه‌ای داشته باشد.

وی در تبیین هفتمین درس این آیه ابراز داشت: گوسفند به صاحب خود خدمت می‌کند؛ شیر، گوشت و پشم می‌دهد و مفید است. خداوند حتی کلاغ را برای فرزندان آدم الگو قرار داد تا دفن مرده را بیاموزند. پس آموختن از حیوانات نه تنها عیب نیست، بلکه راهی برای رشد و بصیرت است. هشتمین نکته نیز نظم و انضباط است. گوسفندان با نظم حرکت می‌کنند، با نظم می‌چرند و با نظم بازمی‌گردند. این ویژگی‌ها در مجموع همان جمالی است که قرآن از آن سخن گفته است.

سخنران درس اخلاق در ادامه بحث نکاتی را درباره«وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ لِأَبِیهِ آزَرَ أَتَتَّخِذُ أَصْنَامًا آلِهَةً إِنِّی أَرَاكَ وَقَوْمَكَ فِی ضَلَالٍ مُّبِینٍ» بیان نمود و گفت: ابراهیم علیه‌السلام با ادب و منطق به پدرش گفت: آیا بت‌ها را معبودانی برای خود می‌گیری؟ من تو و قومت را در گمراهی آشکار می‌بینم.
از این آیه درس‌های تربیتی و اخلاقی بسیاری می‌توان گرفت: اول آن‌که در امر به معروف و نهی از منکر، عدد و جمعیت مهم نیست. یک نفر هم می‌تواند قیام کند، همان‌گونه که ابراهیم علیه‌السلام در برابر قوم خود ایستاد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: درس دوم آن‌ که سن و سال شرط نیست. جوان هم می‌تواند مبلغ حق باشد. سوم آن‌که در نظام تربیتی اسلام، گفت‌وگو و سؤال روش اصلی تعلیم است. حضرت ابراهیم عقاید توحیدی را در قالب پرسش بیان کرد، نه در قالب اعتراض مستقیم. چهارم آن‌که امر به معروف و نهی از منکر را باید از نزدیکان آغاز کرد. ابتدا باید خانواده و اطرافیان را اصلاح نمود، سپس جامعه را. اگر قرآن با چنین بیانی مطرح شود و معارفش از زاویه زیبایی‌ها و درس‌های عملی بیان گردد، دانشگاهیان و نسل جوان نیز به آن علاقه‌مند خواهند شد و می‌توان قرآن را در میان آنان زنده و اثرگذار کرد.