سنجش روایات از منظر قدما و متاخران بررسی شد

نشست علمی با عنوان «سنجش روایات از منظر قدما و متاخران» با ارائه حجت الاسلام ابوطالب علی‌نژاد و به همت معاونت پژوهش مجتمع آموزش عالی فقه و مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی برگزار شد.

به گزارش مرکز خبر و اطلاع رسانی جامعةالمصطفی، حجت الاسلام علی‌نژاد در نشست علمی «سنجش روایات از منظر قدما و متاخران»، حدیث و سنت را عنوان دومین منبع دین شناسی توصیف کرد و گفت: حدیث از جایگاه والایی در شریعت اسلام برخوردار است و بیشترین استناد عملی و اعتقادی مسلمین به این منبع مهم است.

وی افزود: از همان صدر اول، علل متعددی از جمله وجود وضاعان و منحرفان، نحله‌ها و گرایش‌های متعددی در تشخیص اعتبار روایات به وجود آمد و فاصله زمانی بیش از یک هزاره نیز، سبب تشدید این چالش شد.

استاد جامعه المصطفی اظهار داشت: در این میان دو منهج معروفی که در ارزیابی روایات به وجود آمدند، عبارت بودند از: یکی شیوه رجالی که مختص به اهل سنت بود که با پذیرش حجیت تعبدی «خبر ثقه» به بررسی رجالی اسناد روایات می‌پرداخت و دیگری حجیت «خبر موثوق به» با وجه غالب «کتابشناسی بر پایه حجیت» بود که رواج داشت.

حجت الاسلام علی نژاد با بیان این که با راهنمایی اهل‌بیت علیهم السلام، معیاری متین و مستحکمی در سنجش اعتبار روایات ایجاد شده است، خاطرنشان ساخت: این معیار قویم عبارت از حجیت «خبر موثوق به» بر اساس حصول وثوق عقلایی با تکیه‌بر قرائن داخلی و خارجی روایات؛ و قطعاً ارزیابی صرف سندی، ملاک پذیرش روایات نبوده است.

وی افزود: در این نوشتار، با بررسی برخی ریشه‌های مبانی قدما در انتقال میراث حدیثی، عقبه روشن و مستحکم آن، به تصویر کشیده شده است و با تأکید بر نهادینه بودن بحث کتابت و وجود فرهنگ انتقال کتاب محور در اخذ و ادای حدیث، پیشینه درخشان و اطمینان رای حدیث مکتب اهل بیت علیهم السلام نشان داده ‌شده است.

سخنران این نشست علمی یادآور شد: در بازکاوی معنای وثاقت و ضعف از منظر قدما با توجه به مبنای فهرستی و کتاب محور، بدین نکته تأکید شده است که ثقه در لسان قدما به کسی اطلاق می‌شد که برآیند درون‌مایه‌های کتب حدیثی او، قابل انتساب به معصوم بوده است و ضعیف به کسی گفته می‌شد که منفردات او بدون شواهد و قرائن، قابل‌اعتماد نبوده است.

حجت الاسلام علی نژاد تصریح کرد: نتیجه واضح این مطلب آن خواهد بود که با توجه به روحیه ضعیف گریزی، حساسیت بالای اصحاب در نقل روایات و همچنین چندین دوره پالایش قوی در منابع، اگر روایاتی از متهمان به ضعف در مجموعه‌های حدیثی وجود دارد شاهد صدق داشته و منفرد نبوده است و الا قدما در کتاب‌های خود وارد نمی‌کردند.