جمهوریت در منظر قرآن کریم بررسی شد

در این جلسه از سلسله جلسات تفسیر موضوعی  قرآن کریم، حجت الاسلام و المسلمین سید کمال حسینی به موضوع “جمهوریت در منظر قرآن کریم” پرداختند.

وی با اشاره به این مهم که دکترین جمهوریت در دنیای معاصر مورد اقبال جامعه جهانی است، عنوان کرد:  می بایست با کنکاش، اجتهاد و بهره مندی از تراث علمی و ارزشمند دینی، نظر شارع مقدس را در این خصوص دریابیم و مبنای عمل قرار دهیم.

رئیس نمایندگی جامعةالمصطفی در گلستان ضمن اشاره به دو نگاه مشهور از دموکراسی و مراجعه به آراء عمومی از منظر قرآن کریم، خاطرنشان ساخت: در کتاب خدا دو دسته آیات در مورد مراجعه به جمهور وجود دارد که دسته ای از آیات درمدح و تایید دموکراسی و جمهوریت به معنای مصطلح آن اند و دسته دیگر در قدح و مذمت آن. و ما می بایست با در نظر داشت قاعده اصولی «الجمع مهما امکن اولی من الطرح» به بررسی این آیات بپردازیم .

وی اظهار داشت: آیات فراوانی در قرآن کریم وجود دارد که به اکثریت می تازد و آن را مورد مذمت قرار می دهد نظیر آیات شریفه “وَما کانَ أَکْثَرُهُمْ مُؤْمِنینَ” (و اکثر اینان به خدا ایمان نمى آورند. سوره شعراء، آیه ۸٫) ؛ ” وَإِنْ تُطِعْ أَکْثَرَ مَنْ فِی اْلأَرْضِ یُضِلُّوکَ عَنْ سَبیلِ اللهِ ” (و اگر پیروى کنى از اکثر مردم زمین، تو را از راه خدا گمراه خواهند کرد. سوره انعام، آیه ۱۱۶٫) ؛ “و ما یؤمن أکثرهم بالله الا و هم مشرکون” (و بیشتر آنها که مدعى ایمان به خدا هستند، مشرکند.یوسف  آیه ۱۰۶) و …

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه با اشاره به دسته دیگری از آیات که مثبِت مراجعه به آراء عمومی است، یادآور شد: آیاتی مانند “وَأَمْرُهُمْ شُورَى بَيْنَهُمْ”(و کارشان را به مشورت یکدیگر انجام می‌دهند .آیه ۳۸ سوره شوری) و ” اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ” (و برایشان آمرزش طلب و در کارها با آنان مشورت نما . آل عمران ۱۵۹) و بسیاری دیگر از آیات نیز وجود دارند که موید مراجعه به آراء عموم و اخذ رای و نظر جمهور می باشند.

حجت الاسلام و المسلمین حسینی در تحلیل و بررسی این دو دسته آیه عنوان کرد: هنگامی که به تفاسیر مراجعه می کنیم یا اینکه آیات را با توجه به دیگر آیات با استفاده از روش تفسیر قرآن به قرآن مورد بررسی قرار می دهیم و نیز با عنایت به سیاق آیات درمی یابیم، هنگامی که خداوند متعال اکثریت را مورد مذمت قرار می دهد، مراد جدی خدای متعال اکثریتی است که از عقلانیت بهرمند نبودند و جوهر عقل که راه سعادت و بهروزی آدمی است را ضایع نموده بودند. مانند اقوام هواپرست مورد لعن در قرآن کریم.

وی افزودند : از سوی دیگر هنگامی که آیات موید جمهوریت را مورد بررسی قرار می‌دهیم در می یابیم که مراد از مشورت با مردم و مراجعه به جمهور، رجوع به عقلای امت و افرادی است که دارای خرد و بینش قابل توجهی هستند.

حجت الاسلام والمسلمین حسینی در پایان خاطرنشان ساخت: در بهره مندی از آیات قران کریم نیازمند کل نگری در آیات هستیم تا بتوانیم تصویر درستی از منطق و رای قرآن کریم در مورد موضوعات محتلف بدست آوریم و از جزء نگری بعنوان یک آسیب درحوزه فهم مفاهیم قرآنی بپرهیزیم.