جلسه دفاعیه رساله دکتری مجتمع زبان، ادبیات و فرهنگ شناسی

این رساله که نگاشته جناب آقای سوماعيل محمد زالي، دانشجوی دکترای رشته اندیشه معاصر مسلمین آموزش عالی زبان، ادبیات و فرهنگ شناسی از کشور بورکینافاسو است، با راهنمایی حجت الاسلام دکتر ساجد ریاست مجتمع، مشاوره حجت الاسلام دکتر عبیری و داوران آقایان حجت الاسلام و المسلمین بچاری، حجت الاسلام و المسلمین مطهری و حجت الاسلام والمسلمین اخوان برگزار شد.

این نوشتار سعی وكوشش دارد از یکسو مبانی هستی شناسی، و انسان شناسی و معرفت شناسی و روش شناسي صوفيه را تبیین کند با تاكيد بر صوفیه بوركينافاسو و از سوی دیگر با اشاره به تعامل و همكاری فرهنگي اجتماعي مثمر با آنان بپردازد.

نگارنده این رساله معتقد است که یکی از مهم ترین مجموعه های اسلامی تأثيرگذار در بورکینافاسو، صوفيه هاست؛ به ويژه فرقه تيجانيه و شاخه های آن. از سوی دیگر، علیرغم وجود اختلافات اعم از فكري، اعتقادي و فقهي بين صوفيه و شيعه مشتركات مهمي نیز با هم دارند. مباحث این رساله پس از امور مقدماتی در شش فصل تنظیم شده است.

فصل اول به تبیین و تعريف مفاهیم عام و اصطلاحات تحقیق می پردازد. و در فصل دوم در مورد مبانی معرفت شناختى مشترك و خاص صوفیه مانند قرآن کریم، سنت پیامبر (صلى الله عليه وآله و سلم)، وكشف و شهود و نیز نقش تصوف در هنرها و علوم مختلف از جمله منطق، فلسفه، تفسیر قرآن، حدیث، دانش، فقه، مبانی، کلام و غیره و هم موضوعات فرعی مربوط به آن بحث را تبیین مي کند.

فصل سوم، درباره مبانی هستی شناختی صوفیه از قبیل بحث وجود، ماهيت، علیت، اراده تکوینی و تشریعی، عوالم وجود، غیب و شهادت و نیز مکاتب نظری صوفیه از جمله وحدت وجود صحبت مي كند. و همچنین موضع صوفیان بورکینافاسو یا اکثر آنها در قبال مقوله هاي (وحدت وجود – فنا – حلول و اتحاد) و مسائل مربوط به آن را تبیین می کند.

در ادامه فصل چهارم به مبانی روش شناختی صوفیه از قبیل حجيت فهم أولیاء و شیخ و جایگاه او نزد صوفيه و نیز بحث جبر، کسب، تفویض، حسن و قبح عقلی و شرعی و غیره بحث مي شود.

و فصل پنجم در مورد انسان شناسی صوفیه بيان حقيقت انسان، و نیز مراتب انسان را بحث می کند و همچنين انسان کامل و مسائل مهم دیگر.

در فصل ششم با توجه به اینکه صوفيان در کشور ما دارای جایگاه اجتماعی در جامعه هستند و هم در شؤونات اسلامی پیشقدم هستند، راجع به تعامل فرهنگی و اجتماعی با صوفیان بورکینافاسو صحبت مي كند. هدف از آن نزدیک‌تر کردن و وحدت ميان مسلمانان جهت خدمت به مصالح والاي اسلامی است، و البته در حال حاضر تعامل فرهنگی و اجتماعی ميان شيعه و صوفيه تا حدودی وجود دارد اما برای گسترش و پیشرفت در قضيه، موارد مهم و مفیدی را مثل تأسيس شوراي عالي بين صوفيه و شيعه و برخي از كارهاي فرهنگي اجتماعي پيشنهاد شد.

نگارنده معتقد است كه بين شيعه و صوفيه در بوركينافاسو، ظرفيتهاي خوبي وجود دارد كه قابل استفاده به نحو عالی است.